POACEAE - BUĞDAYGİLLER
Bilimsel Betim:
Biryıllık, ikiyıllık ya da çokyıllık otlar, nadiren ‘odunsu’ (Bambular: Babusoideae alt familyasında), sıklıkla rizomlu ya da sitolonlu. Çiçekli gövdeleri genellikle silindirik ve içi dolu düğümler ve içi boş düğümarası, nadiren her tarafının içi dolu. Yaprakların gövde üzerinde diziliş tarzı 1/2. Yapraklar kınlı, dilli ve ayalı. Gövdeyi sararkınlar üstüste serbest ya da kenarları birleşik, bazen ağızda iki küçük kulakçıklı. Dil aya ve kının bağlantı noktasında yer alır, ya zarsı ya da saçak tüylü, nadiren yok. Ayalar genellikle şeritsi ya da ipliksi, sıklıkla setalı, nadiren mızraksı ilâ yumurtamsıya kadar, genellikle sapsız ve kının bağlantı noktalarında daralan, nadiren yalancı saplı, genellikle ± belirgin paralel damarlı. Yaprak epidermisi uzun ve kısa hücreli, bazıları genellikle silis cisimcikleri içerir, diğerleri mantarımsı duvarlı. Sıklıkla 2 çeşit tüy mevcut; büyük-tüyler (1 hücreli, sert, kalın duvarlı, çıplak gözle görülebilir) ve küçük-tüyler (mikroskobik, normalde 2 hücreli, nahif ya da küremsi, uçtaki hücre ince-duvarlı). Çiçekdurumu çeşitlişekillerde, başakçıklar şeklinde düzenlenmişküçük çiçeklerden oluşan kümeler başak, salkım,bileşik salkım veya yalancı salkımlar halinde, vesapsız bir başakçık 1−2 saplı başakçık ya da onların kalıntılarıyla beraber; çiçekdurumu nadiren tek başakçığa indirgenmiş. Çiçekler genellikle erdişi, nadiren tek eşeyli; yumurtalık, sitilus ve sitamenler bırakte benzeri 2yapıyla çevrelenmiş, tamamı bir çiçekçik teşkil eden; çiçekçikler 1−çok sayıda, bırakteler (dışkavuzlar) tarafından çevriliince yapılı ve eklemli eksenin (eksencik) iki tarafına almaşlı olarak bağlı, tamamı bir başakçığı teşkil eder.Dışkavuzlar (0−)l veya 2(−3), alttaki bazen indirgenmişya da yok. Çiçekçiğin alt bıraktesi (lemma) sıklıkla aristalı ve tabanda kalınlaşmış (nasırlı). Üst bırakte (kapçık) genellikle zarsı ve 2-omurgalı, bazen indirgenmiş ya da yok. Sitamenler l−3(−6) (Türkiye’deki cinslerde) olup (0−)2(−3) küçük şeffaf pullar (pulcuklar) tarafından çevrilive normalde uzun, narin filamentler ve boyuna yarıklarla (nadiren deliklerden) açılan 2-gözlü anterlere sahip. Yumurtalık üstdurumlu, 1-gözlü; sitiluslar genellikle 2; tohumtaslağı 1, gözün eksene bakan yüzünde, hilum olarak meyvede görülen bir noktaya veya çizgiye bağlı. Meyve tek daneli, nadiren serbest ve musilaj içerenperikarplı.
Kaynak:
Davis PH (1985). Poaceae, Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 9: 158−159.
Halk Betimi:
“Buğdaygiller ailesi”, tüm kıtalarda, tatlı su ve deniz habitatlarında, en yüksek rakımlar ve kutup bölgeleri hariç hemen hemen heryerde büyüme gösterirler. Otların (buğdaygiller) hakim olduğu bitki toplulukları, dünyanın bitki örtüsünün yaklaşık % 24'ünü oluşturur.Genellikle gerçek bir çiçek yapısına sahip değildirler, şeritsi yaprakları ve başak şeklinde gelişen meyve yapılarıyla karakteristiktirler.Buğdaygiller ailesinin üyeleri dünya üzerinde gıda olarak tüketilen en önemli besin kaynaklarıdır. Bu aile mısır, buğday, pirinç ve arpa gibi evsel hububat gıdalarının yanısıra yem, inşaat malzemeleri (bambu, saz, saman) ve yakıt (etanol) gibi temel ürünlerde sağladığı için ekonomik bakımdan oldukça önemlidir.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Poaceae#Distribution/, Erişim Tarihi: 03.03.2016.
Anonim 2 (2016). http://global.britannica.com/plant/Poaceae/, Erişim Tarihi: 03.03.2016.
