IRIDACEAE - SÜSENGİLLER
Bilimsel Betim:
Rizomlu, kormusluveya soğanlı otlar. Yapraklar genellikle iki sıralı ve birbiriyle örtüşen. Çiçek örtüsü iki serili, iç ve dışsegmentler benzer ya da bariz farklı, veyaçiçek örtüsü zigomorf. Sitamenler 3, çiçek örtüsünün dış segmenteri ile karşılıklı. Yumurtalık altdurumlu, çok tohumtaslaklı. Sitilus 3 loplu, dalları düz veya bölünmüş, taçyapraksı veya değil. Tohumlar küremsi ilâ elipsoite kadar ya da armutsu, köşeli ilâ yassıya kadar, kanatlı veya kanatsız, sitrofiyollü veya değil.
Kaynak:
Davis PH (1984). Iridaceae, Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 381.
Halk Betimi:
“Süsengiller ailesi”, dünya üzerinde geniş bir yayılışı bulunan soğanlı, kormuslu (sert soğanlı)veya rizomlu çokyıllık otsu bitkilerden oluşur.Gösterişli çiçeklere ve şeritsi veya mızraksı yapraklara sahiptir. Bu ailenin ismi, en meşhur cinsi olanIrisL. (süsen) isminden kökenlenmiştir.“Iris” Yunanca’da “gökkuşağı”anlamına gelir ve aynı zamanda Yunan gökkuşağı tanrıçası “Iris”in adıdır.Kılıçotu (Gladiolus L.), süsen (Iris) ve çiğdem (Crocus L.) türlerinin kültür formları bu ailede yer alan önemli süs bitkileridir.Başta “göksüsen (Iris x germanica L.)” olmak üzere bazı süsen türlerinin rizomlarından(köksaplarından) elde edilen uçucu bir yağ olan“orris yağı” parfüm, sabun, pudra ve vücut losyonlarında koku verici olarak kullanılır. Normalde taze rizomlar hemen hemen kokusuzken 3-5 yıl süre ile kuru ve serin bir ortamda kurutulup bekletildiğindemuazzam çiçeksi ve tatlı bir koku alır. Sadece kendi kokusu için değil, diğer kokuları bağlama ve geliştirme kabiliyeti için de kullanılmaktadır. Dünyanın en pahalı baharatı kabul edilen “safran”, bir çiğdem türü olan Crocus sativus L.’dan elde edilir ve gıda renklendirici, tat verici veya tıbbi amaçlarla kullanılır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Iridaceae/, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Anonim 2 (2016). http://www.britannica.com/plant/Iridaceae/, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Anonim 3 (2017). http://www.ginfoundry.com/botanicals/orris-root/, Erişim Tarihi: 25.12.2017.
