GLADIOLUSL. - KILIÇOTU (GILAYÖL)
Bilimsel Betim:
Tüysüz çokyıllıklar. Kormus simetrik, yumurtamsı ilâ az küremsiye kadar, birkaç katmanlı kahverengimsi ağsı tunika ile çevrelenmiş. En alttaki yaprak ± toprak altı kınlı katafile indirgenmiş; gövde yaprakları 2 ya da çok, pürüzsüz ya da ince sivilceli, yeşilimsi ya da mumlu, yapraklar çiçekler ile aynı zamanda oluşan (sinantus), kılıçsı, kınlı ve iki sıra halinde örtüşen, damarlanma paralel ya da düzensiz, ana damarlar kın ile birleşim bölgesinin üstünde eksenden uzak kenara doğru yer değiştirmiştir. Çiçekler gevşek ya da sık yayılmış, tek taraflı ya da değil, her biri 2 çenetli sıpata tarafından taşınır. Çiçek örtüsü zigomorf, hunimsi hipantiyum tüplü ve 6 eşit olmayan segmentli (2’si ortada ve 4’ü yanal); üstteki 3 segmentler genellikle genişçe, en üstteki çoğunlukla miğferli, alttaki 3’ü daha dar, genellikle uzun-tırnaklı, çoğunlukla birbirine zıt renkli yamalı. Filamentler çiçek örtüsü tüpüne yapışık, ipliksi, yaysı; anterler içkin, tabandan bağlı. Sitilus ipliksi, tepede 3 genişlemiş-kaşıksı dala yarılmış, dekürent sitigma yüzeyli, yumurtalık 3-gözlü, kapsül bölmeli, çok-tohumlu. Tohumlar yassılaşmış-elipsoit ilâ küremsi-üç yüzlüye kadar, kanatlı veya kanatsız.
Kaynak:
Tan KIT & Edmondson JR (1984). Gladiolus L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 441−442.
Halk Betimi:
Ülkemizde “kılıçotu (gılayöl)” ismiyle bilinen bu cins Asya, Akdeniz Bölgesi, Avrupa, Güney Afrika ve Afrika’nın tropikal bölgelerinde yayılış gösterir. Cins ismi Latince’de “kılıç” anlamına gelen “gladius” kelimesinden kökenlenmiş olup bitkinin kılıç şeklindeki yapraklarına atfedilmiştir. Dünyada yaklaşık 280 türü bulunan bu cinsin ülkemizde 10 türü (10 takson) bulunur. Genellikle pembe veya mor renkteki çiçekleri başak şeklinde dizilmiş, soğanlı, çokyıllık otsu bitkilerdir. Kültür formları özellikle kesme çiçekçilikte yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Gladiolus/, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Anonim 2 (2016). http://www.britannica.com/plant/Gladiolus, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Anonim 3 (2016). http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Iridaceae/Gladiolus/, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Yüzbaşıoğlu S İ (2012). Gladiolus L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 535.
.JPG)