ORCHISL. - SALEP
Bilimsel Betim:
Küremsi ilâ eliptiğe kadar parçalanmamış yumrulu, dik çokyıllık bitkiler. Yapraklar lekesiz ya da lekeli, ± tabana yakın yerleşmiş. Başak sıpata benzeri yapraklarla çevrili, çok çiçekli, ± silindirik. Çiçekler kırmızı, mor ve sarı, nadiren beyazın çeşitli tonlarında. Bırakteler zarsı. Yan çanakyapraklar yayık ilâ kıvrığa kadar ya da tüm çanakyapraklar, taçyapraklar ile birbirine doğru yakınlaşan, bir miğfer oluşturan. Dudak ± aşağı doğru yönelmiş, dümdüz ya da 3-loplu, dümdüz ya da bölünmüş orta loplu, tüysüz ya da üstte sivilceli, şişkin ilâ ipliksiye kadar mahmuzlu. Anter kısa dik sütuna (kolumn) iyice bağlı, paralel anter hücreleri (gözler) arasında yer alan rostellumun orta kısmında katlanmış. Polen kütlesi (poliniya) 2, çomaksı, küçük bir sapın altında daralmış, ayrık bir yapışkan tablayla (viskidiyum) bitişik, tek kese (kesecik) içinde olan. Yumurtalık silindirik, sapsız, buruk, tüysüz.
Kaynak:
Renz J & Taubenheim G (1984). Orchis L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 516.
Halk Betimi:
Orkidelerden oluşan bu cins ülkemizde “salep” ismiyle bilinir ve Avrupa, Türkiye ve Kuzeybatı Afrika başta olmak üzere, Tibet, Moğolistan ve Sincan’a kadar yayılış gösteren bitkilerdir. Dünyada yaklaşık 61 türü bulunan bu cinsin ülkemizde 20 türü (21 takson) bulunur. Cins ismi “Orchis” Antik Yunanca’dan gelip “testis” anlamına gelmektedir ve yeraltında bulunan yumruların şekillerinden dolayı bu ismi almıştır. Bu karasal orkidelerin kök yumruları vardır. Dik bir gövde üzerinde sarı, kırmızı, beyaz veya mor çiçeklere sahiptirler. Taç ve çanak yaprakları sıklıkla başlık benzeri bir yapıya sahiptir ve çiçek dudakları genellikle çok lopludur.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Orchis/, Erişim Tarihi: 03.03.2016.
Anonim 2 (2016). http://global.britannica.com/plant/Orchis/, Erişim Tarihi: 03.03.2016.
Anonim 3 (2016). http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Orchidaceae/Orchis/ /, Erişim Tarihi: 03.03.2016.
Güler N (2012). Orchis Tourn. ex L., Şu Eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 645-650.
