Orchis mascula(L.) L. subsp. pinetorum (Boiss. & Kotschy) G.Camus - Çam Salebi
Bilimsel Betim:
Bitki 20−40 cm. Gövde nahif, sıklıkla eğrilmiş. Taban yaprakları 4−6, tersyumurtamsı ilâ dikdörtgensiye kadar, yayık, yaklaşık 8−12 × 1,5−3 cm, parlak-yeşil, beneksiz (nadiren tabanın yakınında koyu çizgiler ile hafifçe işaretli). Başak silindirik, gevşek, çok-çiçekli. Çiçekler leylak rengi ilâ kırmızıya kadar. Çanakyapraklar küt, yandakiler yayık ilâ geriye kıvrığa kadar. Dudak 3-loplu, dışbükey, tabana yakın birkaç koyu çili olan ya da çilsiz; orta lop uzamış, yumurtamsı yan lopları bariz aşan, böbreksi ilâ neredeyse 2-lopluya kadar. Mahmuz yukarı doğru hafifce kavisli, ± uçta genişlemiş, ± yumurtalıkla eşit.
Çiçeklenme zamanı: Mayıs−Haziran.
Habitat (yaşam ortamı): Orman açıklığı ve iğne yapraklı ormanların kenarları, kayın (Fagus L.) ormanları, meşe (Quercus L.) çalılıkları, 150−2400 m.
Kaynak:
Renz J & Taubenheim G (1984). Orchis mascula (L.) L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 529.
Halk Betimi:
Ülkemizde “çam salebi” olarak bilinen bu tür, Avrupa’nın İngiltere’de dahil çoğu bölgesinde, Kuzey Afrika’da, Asya’nın batısında ve kuzeyinde yayılış gösterir. Boyu genellikle 50-60 cm arasında değişen gövdelerinin tabanı yeşil ve üstte mor olan çokyıllık otsu bir bitkidir. Kök sistemi yuvarlak veya eliptik 2 yumru içerir. Her birey 50’ye kadar çiçek taşır ve pembe ile mor arasında renk çeşitliliği gösterir. Salep kaynağı olan bu bitkilerin yumrularının kurutulup öğütülmesiyle hafif beyaz ile sarımsı beyaz renkte toz salep elde edilir. Salep tatlımsı bir tadı ve hafif biraz nahoş kokusu ile nişasta benzeri bir madde olup salep içeceği ve dondurma yapımında kullanılır.
References:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Orchis_mascula/, Erişim Tarihi: 03.03.2016.
Anonim 2 (2016). http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Orchis+mascula/,Erişim Tarihi: 03.03.2016.
Anonim 3 (2016). http://www.wildlifetrusts.org/species/early-purple-orchid / /, Erişim Tarihi: 03.03.2016.
Güler N (2012). Orchis L., Şu Eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 645−650.