Scorzonera cana (C.A.Mey.) Griseb. Tekesakalı

Scorzonera cana (C.A.Mey.) Griseb. - Tekesakalı

Bilimsel Betim:

Neredeyse sıkapozlu ilâ gövdeliye kadar, tüysüz ilâ kısa havlıya kadar çokyıllık, 5−60 cm, kökgövde silindirik, yaprak kalıntılarıyla kaplı. Taban yaprakları düz ilâ az teleksiye kadar, 3−20 cm; bölmeler şeritsi ilâ şeritsi-mızraksıya kadar, kısa havlı veya ± yünsü tüy örtülü ilâ ± tüysüze kadar. Kapitulum her gövdede 1−7, 13−30 mm uzunluğunda. Dış filariler 3−6 mm, mızraksı ilâ yumurtamsı-mızraksıya kadar; içtekiler 8−20 mm, mızraksı. Çiçekler sarı, en azından iç filarilerin 1,5 katı kadar uzunlukta. Kapçıklar (meyveler) 7−10 × yaklaşık 1,5 mm, silindirik, belirgin damarlı, tüysüz; sorguç tüyleri beyaz, altta kuştüyümsü, üstte kısa sakallı.

var. jacquiniana (W.Koch) D.F.Chamb.

Gövdeler en üst çataldan toprak seviyesine kadar (13−)20−55 cm.

Çiçeklenme zamanı: Mayıs−Ağustos.

Habitat (yaşam ortamı): Çayırlıklar, tarla kenarları, 950−2400 m.

Kaynak:

Chamberlain DF (1975). Scorzonera cana (C.A.Mey.) Griseb., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 5: 635−636.

Halk Betimi:

Ülkemizde “tekesakalı” olarak bilinen bu tür, Türkiye, Avrupa, Batı Suriye, Irak, Kafkasya ve İran’da doğal olarak yetişir. Sarı renkli çiçeklere sahip, boyu 55 cm’ye kadar uzayabilen çokyıllık bir bitkidir. Mayıs ile Ağustos ayları arasında çiçek açar ve çayırlıklar ve tarla kenarlarında bulunur. Tekesakalı türleri (Scorzonera L.) keskin aromalı kök sebzelerdendir. Bir çok türü yenilebilir ve oldukça lezzetlidir. Ayrıca kökleri kauçuk yapımında kullanılabilen yüksek miktarda kaliteli lateks içerir. Tekesakalı Geleneksel Türk tıbbında çoğunlukla iltihaplanmaya karşı ve ağrı dindirici olarak kullanılır.

References:

Anonim 1 (2017). http://vanherbaryum.yyu.edu.tr/flora/azortandir/scorzoneracaja/index.htm, Erişim Tarihi: 13.11.2017.

Anonim 2 (2017). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22285519, Erişim Tarihi: 13.11.2017.

Makbul S (2012). Scorzonera L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 195– 199.