Salvia verticillataL. Hart Şalbası

Salvia verticillataL. - Hart Şalbası

Bilimsel Betim:

Çokyıllık ot; gövdeler dik veya yükselici, 15−70 cm, çok, yukarıda dallanmış veya değil, altta cılız tüylü ilâ ülgerliye kadar ve sapsız salgı bezeli. Yapraklar basit, dikdörtgensi ilâ yumurtamsıya kadar, 2,5−13 × 2−9 cm, veya bir veya iki çift eşit olmayan taban loplarıyla lirat, cılız tüylü ilâ ülgerliye kadar ve çok sayıda sapsız bezeli, neredeyse düz ilâ testeredişliye kadar, yuvarlak ilâ yüreksiye kadar; yaprak sapı 1,5−7(−9) cm. Yalancı çevrel çiçekdurumları (vertisillasterler) (8−)20−40-çiçekli, bariz aralıklı. Bırakteler yumurtamsı-sipsivri, yaklaşık 7 × 3 mm, dökülücü. Çiçek sapları 2−8(−10) mm, bazıları ± aşağıya kıvrık. Çanak tüpsü, 5−6 mm ilâ meyvede yaklaşık 7 mm’ye kadar ve iki oluklu üst dudaklı, menekşe-mavi, cılız tüylü ilâ ülgerliye kadar ve sapsız salgı bezeli, dişler mukronat. Taç menekşe-mavi, leylak, nadiren beyaz, yaklaşık 12 mm; tüp düz, yaklaşık 8 mm ve V-şeklinde halkalı; üst dudak düz, tabanda daralmış. Sitamenler C tipinde. Fındıkçıklar yaklaşık 2,2 × 1,3 mm.

 

subsp. amasiaca (Freyn & Bomm.) Bornm.

Yapraklar dikdörtgensi, eliptik veya dikdörtgensi-yumurtamsı, yuvarlaklaşmış veya neredeyse yüreksi; tüy örtüsü kısa, ± ince pürüzlü tüylü; bitki 15−50 cm, az dallanmış.

 

Çiçeklenme zamanı: Mayıs−Eylül.

Habitat (yaşam alanı): Çeşitli habitat tiplerinde; kayalık yamaçlar, sorguçotu (Stipa L.) bozkırları, kumlu bayırlar, çayırlıklar, meşe (Quercus L.) ve çam (Pinus L.) ormanları, tarlalar ve yol kenarları, 150−2300 m.

 

Kaynak:

Hedge IC (1982). Salvia verticillata L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 458−459.

Halk Betimi:

Ülkemizde “hart şalbası” olarak bilinen bu tür, Orta Avrupa ve Batı Asya’da doğal olarak yetişir. Menekşe-mavi, leylak veya nadiren beyaz renklerde çiçeklere sahip, 50 cm’ye kadar boylanabilen çokyıllık otsu bir bitkidir. Mayıs ve Eylül ayları arasında çiçek açar ve kayalık yamaçlar, sorguçotu (Stipa L.) bozkırları, kumlu bayırlar, çayırlıklar, meşe ve çam ormanları, tarlalar ve yol kenarlarında yetişir. Bir kez yerleştimi tüm toprak koşullarına ve kuraklığa karşı dayanıklıdır.

 

Kaynaklar:

Anonim (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Salvia_verticillata, Erişim Tarihi: 17.02.2016.

Celep F, Kahraman A (2012). Salvia L., Şu Eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 575–584.