Rubus hirtusWaldst. & Kit. Tüntürük

Rubus hirtusWaldst. & Kit. - Tüntürük

Bilimsel Betim:

Uzun sarmaşık formlu ve verimsiz sürgünlü çalılar. Verimsiz sürgünler neredeyse silindirik, kahverengi, havlı, eşit olmayan bizsi zayıf dikenli, eşit olmayan salgılı tüylü (sıklıkla morumsu kırmızı) ve biraz iğneli. Yapraklar 3(−5)-parçalı, ± tek renkli, genellikle üstte ve altta tüylü, eşit olmayan dişli; yan yaprakçıklar kısa sapcıklı, tepedeki yaprakçık 5−16 cm, yaprakçık sapının 4−6(−10) katı kadar, yumurtamsı ilâ neredeyse dairesele kadar, neredeyse yüreksi, sivri ilâ sipsivri-ince uçluya kadar; sitipullar şeritsi, salgılı tüylü kenarlı. Çiçekli sürgünler sıklıkla neredeyse buğulu, ince iğnemsi dikenlere ve 1.5−4 mm uzunluğa kadar daha yoğun salgılı tüylere sahip olan verimsiz sürgünlerden farklı yapıda dikenlere sahip. Bileşik salkım gevşek, neredeyse yapraksız, yumurtamsı ilâ piramitsiye kadar, zig-zag eksenli, 12−50-çiçekli, Rubus tereticaulis’a benzer, oldukça yoğun dikenli ve 1,5–4 mm’ye kadar salgılı tüylerle kaplı. Çanak yapraklar belirgin kuyruklu, meyvede dik, gevşek kaba tüylü, iğneler ve salgılı tüylerle  kaplı. Taç yapraklar beyaz, dikdörtgensi-tersyumurtamsı, 6−8(−10) mm. Filamentler sitiluslardan hafifçe uzun; anterler tüysüz. Karpeller tüysüz veya cılız tüylü. Erikçikler siyah, çok sayıda, yaklaşık 3 mm.

Çiçeklenme zamanı: Mayıs−Temmuz.

Habitat (yaşam ortamı): Yaprak döken ve karışık ormanlar, 0−2000 m.

Kaynak:

Davis PH & Meikle RD (1972). Rubus hirtus Waldst. & Kit., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 4: 37.

Halk Betimi:

Ülkemizde “tüntürük” olarak bilinen bu tür, Türkiye, Avrupa, Balkanlar, Güney Rusya, Kırım ve Kafkasya’da doğal olarak yetişir. Beyaz renkli çiçeklere ve siyah renkli meyvelere sahip, uzun ve tırmanıcı bir çalıdır. Mayıs ve Temmuz ayları arasında çiçek açar ve yaprak döken ve karışık ormanlarda yetişir. Meyveleri çiğ olarak tüketilebildiği gibi tatlılarda, reçellerde ve jölelerde yaygın olarak kullanılır.

Kaynaklar:

Anonim (2018). http://www.tubives.com/index.php?sayfa=1&tax_id=3586 /, Erişim Tarihi: 05.03.2018.

Aslan S (2012) Rubus L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 812–813