Reseda luteolaL. - Eşekçitlimi
Bilimsel Betim:
Dik, tüysüz, ikiyıllık, 1 m’ye kadar dosdoğru uzayan. Yaprakların tümü düz. Salkım yoğun, başak çiçekdurumlu, çoğu dik, kısa saplı çiçeklerden oluşan. Çanak yapraklar 4, meyvede kalıcı. Taç yapraklar 4, sarı; arkadaki tek taç yaprak tırnaklı, aya 4−8 loplu; 2 yan taç yapraklar genellikle tırnaklı, ayalar düz ilâ 4-lopluya kadar; tek ön taç yaprak sıklıkla tırnaksız ve genellikle düz. Kapsüller dik, neredeyse küremsi, kırışık veya buruşuk, sitigmatik loplar belirgin. Tohumlar pürüzsüz, yaklaşık 1 mm.
Çiçeklenme zamanı: Haziran−Temmuz.
Habitat (yaşam ortamı): Tarlalar, yamaçlar ve kayalık yerler, çoğunlukla yabani ot olarak, 800−1500 m.
Kaynak:
Coode MJE (1965). Reseda luteola L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 1: 505.
Halk Betimi:
Ülkemizde “eşekçitlimi” olarak bilinen bu tür, Avrasya’da doğal olarak yetişen, daha sonra Kuzey Amerika’ya da yayılmış yaygın bir tarla yabancı otudur. Sarı çiçeklere sahip, 1 metreye kadar boylanabilen ikiyıllık bir bitkidir. Haziran ile Temmuz aylarında çiçeklerini açar ve tarlalar, yamaçlar, kayalık yerlerde ve çoğunlukla tarla yabancı otu olarak yetişir. Roma döneminde sakinleştirici ve çürüklerin (morlukların) tedavisinde kullanılmıştır. Önceleri, M.Ö. 1000 yılına kadar köklerinden sarı boya elde edilirdi. Bu Akdeniz bitkisi, dünyanın bilinen en eski sarı boya bitkisidir. Karanlık Çağlarda İran (Pers)'da tercih edilen bir boyaydı ve Ortaçağda Avrupa'da yaygın olarak kullanılıyordu. Bu boyanın kullanımı, 20. yüzyılın başında, daha ucuz sentetik sarı renklerin kullanıma girmesiyle terkedilmiştir.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Reseda_luteola /, Erişim Tarihi: 21.05.2016.
Anonim 2 (2016). http://www.seedaholic.com/reseda-luteola-dyers-weld.html / , Erişim Tarihi: 21.05.2016.
Kanoğlu S S (2012). Reseda L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 787–788.