Primula acaulis(L.) L. - Çuhaçiçeği
Bilimsel Betim:
Gövdesiz (nadiren gövdeli), unsuz, tüysüz veya cılız tüylü, çokyıllık, 3−20 cm, kuvvetli rizomlu (12 cm’e kadar) ve çok sayıda etli köklü. Yapraklar 2−30 × 1−9 cm, genişçe tersyumurtamsı-kaşıksı ilâ tersmızraksıya kadar, aşağıda tedricen daralmış az çok kanatlı yaprak saplı, tüysüz ya da kısa cılız tüylü, bazen alt kısımda daha yoğun biçimde, kenarı az derin, kütdişli-dişli ilâ dişliye kadar. Çiçekdurumu sapsız, az ilâ çok çiçekliye kadar. Çiçek sapları 1,5−16 cm. Çanak 9−21 mm, silindirik, ¼−½ ‘ine kadar bölünmüş dar-üçköşeli sıklıkla sipsivri loplu. Taç tüpü 12−21 mm, ± eşit ya da çanaktan daha uzun, loplar (3−)5−16 mm, tersyüreksi, sarı, pembe, leylak veya beyaz renkli, koyu sarı ya da turuncu gözlü. Kapsül çanaktan daha kısa.
subsp. acaulis
Çiçekler sarı, bazen beyaz; Türkiye’nin kuzey ve güneyinde 500−2100 m yüksekliklerdeki bitkiler.
subsp. rubra (Sm.) Greuter&Burdet
Çiçekler pembe ilâ leylak renge kadar, nadiren beyaz; Türkiye’nin kuzeyinde 0−850 m (−2200) yüksekliklerdeki bitkiler.
Çiçeklenme zamanı: Mart−Haziran
Habitat (yaşam ortamı): Sıklıkla açık veya gölgelik çimenli nemli yerler, herdem yeşil veya yaprak döken ormanlar, alpin çayırlıklar, 500−2100 m.
Kaynak:
Lamond J (1978). Primula vulgaris Huds., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 6: 113–114.
Halk Betimi:
Ülkemizde “çuhaçiçeği” olarak bilinen bu tür, Avrupa’nın batı ve güney bölgelerinde, Kuzeybatı Afrika (Cezayir) ve Güney Asya’da (Türkiye’den doğu İran’a) doğal olarak yetişir. Boyu 20 cm’den kısa, gövdesiz, çokyıllık otsu bir bir bitki olup sarı, pembe, leylak veya beyaz renkli çiçeklere ve tabanda rozet şeklindeki yapraklara sahiptir. Mart ve Haziran ayları arasında çiçek açar ve genellikle açık veya gölgeli çimenli nemli yamaçlarda, herdem yeşil veya yaprak döken ormanlık alanlarda ve yüksek dağ çayırlıklarında bulunur. Süs bitkisi olarak bu türün melezleri çokça kullanılmaktadır. Piyasada “Polyanthus” ismi ile satılan bitkiler, çeşitli çok renkli Primula acaulis x Primula veris hibrit suşlarını (iki bitkinin melezleri) belirtir.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Primula_vulgaris/, Erişim Tarihi: 15.04.2016.
Anonim 2 (2016). https://gobotany.newenglandwild.org/search/?q=primula/, Erişim Tarihi: 15.04.2016.
Coşkunçelebi K (2012). Primula L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 770–771.