Hedera helixL. - Duvar Sarmaşığı
Bilimsel Betim:
Odunsu çokyıllık; gövdeler 30 m’ye kadar sürünücü veya tırmanıcı. Genç sürgünler ve çiçekdurumları 0,15−0,4 mm genişliğinde yıldızsı tüyler ile kaplı. Yapraklar tüysüz, herdemyeşil, çiçeklenen sürgünler üzerinde daralan eliptik ilâ neredeyse dairesel-yüreksiye kadar, genellikle dümdüz, 5−8 × 5−10 cm; verimsiz sürgünler üzerindekiler 3−5-loplu, (2−)4−8 × 2−6 cm. Taçyapraklar 3−5 mm, yeşilimsi renkli, başlangıçta yayık, sonra aşağı kıvrık. Üzümsü meyve sarı veya mavimsi siyah renkli, 6−12 mm çapında.
Çiçeklenme zamanı: Ağustos−Eylül.
Habitat (yaşam ortamı): Ağaçların üzerine tırmanan veya ormanda yerde sürünen, 0−1500 m.
Kaynak:
Chamberlain DF (1972). Hedera helix L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 4: 538.
Halk Betimi:
Ülkemizde “duvar sarmaşığı” adıyla bilinen bu bitki, Avrupa ve Doğu Asya’da doğal olarak yetişir. Epitet (tür) ismi “helix”, Antik Yunan’da “büküm, dönüş” gibi anlamlara gelir ve sarmal yapısından dolayı verilmiştir. Çiçekleri yazın sonu ve sonbaharda görülür ve nektar yönünden çok zengin olduğu için sonbaharda böcekler ve arılar için vazgeçilmez bir besin kaynağıdır. Avrupa’da duvarları kaplaması için sıklıkla dikilir ve hem yaz aylarında evin içini soğutması için, kışınsa yalıtımı sağlamak için, diğer yandan topraktaki nemi sabit tutmak için, sıcaklık dalgalanmalarını önlemek ve ağır havaya direk maruz kalmamak için tercih edilir. 30’dan fazla çeşidi sarı, beyaz, alacalı ve/veya derin loplu yaprakları, mor sapları ve yavaş büyüyerek bodurlaşması gibi özellikleri için kültür olarak seçilmiştir. Geçmişte yaprakları ve meyveleri öksürük ve bronşit hastalıklarının tedavisinde balgam söktürücü olarak kullanılmıştır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2015). https://en.wikipedia.org/wiki/Hedera_helix/, Erişim Tarihi: 22.12.2015.
Anonim 2 (2015). http://www.kew.org/science-conservation/plants-fungi/hedera-helix-common-ivy, Erişim Tarihi: 22.11.2015.
Menemen Y (2012). Hedera L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 90.