SALIX L. - SÖĞÜT
Bilimsel Betim:
Yaprak döken ağaçlar ve çalılar, nadiren sürünücü küçük çalılar. Tomurcuklar tek dış pullu. Yapraklar almaşlı (nadiren karşılıklı), şeritsi ilâ tersyumurtamsıya kadar, düz veya çok küçük salgılı-dişli, nadiren neredeyse testeredişli. Yaprak sapı kısa veya yok. Çiçekler böceklerle tozlaşan, tırtılsı çiçekdurumu (amentumlar) yapraklardan daha önce veya yapraklarla birlikte oluşur, kısa eliptik veya yumurtamsı ilâ uzamış-silindiriğe kadar, dik veya sarkık, saplı ya da sapsız; her çiçek 1 ya da 2 balözü bezli, dümdüz bırakteler tarafından taşınır. Sitamenler 2, 3 veya 5 ya da daha fazla, bazen 10’a kadar; filamentler serbest veya kısmen ya da tamamen birleşik. Yumurtalık genellikle bariz saplı, sitilus kısa, dallanmış sitigmalı. Kapsül 2-kapaklı, tüysüz ya da tüylü. Tohumlar küçük, çok sayıda, püsküllü.
Kaynak:
Skvortsov AK & Edmondson JR (1982). Salix L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 694.
Halk Betimi:
Yaprak döken ağaç ve çalılardan oluşan bu cins ülkemizde “söğüt” ismiyle bilinir ve Kuzey Yarımkürenin soğuk ve ılıman bölgelerindeki nemli topraklarda bulunur. Dünyada yaklaşık olarak 552 türü bulunan bu cinsin ülkemizde 38 türü (46 takson) bulunur. Söğütler bol sulu, esnek, yumuşak ve sağlam gövdelere sahiptir. Kökleri dayanıklı ve suya ulaşma konusunda oldukça ustadır. Asur, Sümer ve Mısır medeniyetlerinden gelen eski metinlerde, söğüt ağacının yaprakları ve kabuğunun ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanıldığından bahsedilmiştir. Antik Yunan'da M.Ö. beşinci yüzyılda Doktor Hipokrat söğütün tıbbi özelliklerini yazmıştır. Aspirinin temel içeriği olan “salisin ve metil salisilat” adlı maddeler bu cinsin üyelerinden elde edilir. Bu özellikler ağaçların iç kabuğunda en güçlüdür, ancak yapraklarda da mevcuttur. Aspirin gibi, söğütgiller ailesi ateş, baş ağrısı, artrit ve iltihabi durumlarda, özellikle idrar yollarının tedavisinde kullanılır. Ayrıca sepet dokumada, balık tuzakları ve çit yapımında, kerpiç evlerin harcında söğüt dalları kullanılır. Söğüt odunu mobilya ve ahşap aletlerin yapımında yaygın olarak kullanılır. Söğüt ağaçları, sulak alanların biyolojik filtrasyonu, ekolojik atıksu arıtma sistemleri, toprak ıslahı, çevre düzenlemesi, toprak erozyon kontrolü gibi faaliyetlerde de kullanılır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016) https://en.wikipedia.org/wiki/Willow/, Erişim Tarihi: 05.08.2016.
Anonim 2 (2016) https://gobotany.newenglandwild.org/search/?q=salix/, Erişim Tarihi: 05.08.2016
Anonim 3 (2016) http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Salicaceae/Salix/ /, Erişim Tarihi: 05.08.2016
Mataracı T (2012) Salix L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 836– 839.
.JPG)
.JPG)