Salix albaL. Ak Söğüt

Salix albaL. - Ak Söğüt

Bilimsel Betim:

Uzun ağaçlar, 30 metreye kadar boylanabilen; kabuğu derince çatlaklı, grimsi. Dallar nahif, dik veya sarkık, kahverengimsi veya kırmızımsı, kolayca kırılmaz, dar tepeli, gençken yatık cılız tüylü, neredeyse tüysüz; tomurcuklar mızraksı-dikdörtgensi, yassılaşmış, sivri, 6 × 1,5−2 mm’ye kadar, ipeksi. Kabuğu soyulmuş odun pürüzsüz. Yapraklar ± dar mızraksı, genellikle genişliğinin yaklaşık 6−7 kadar uzun, 5−10 × 1−3 cm, ± uzun-sipsivri, ince testere dişli, gençken ipeksi yatık cılız tüylü, neredeyse tüysüz; yaprak sapı 5−8 mm, salgısız. Sitipullar küçük, mızraksı, düşücü. Tırtılsı çiçekdurumları (amentumlar) yaprak saplarından çıkmış, yapraklarla ortaya çıkan, yoğun, silindirik, sıklıkla iki eşeyli, eksen yoğunca havlı; erkek çiçekdurumu 25−50 × 3−4 mm, anterlerlerden önce meydana gelmiş, sitamenler 2, filamentler tabana doğru tüylü, anterler 0,5−0,6 mm; dişi çiçekdurumu 3−5 × yaklaşık 0,6 cm, gevşek, balözü bezleri 1 veya 2, yumurtalık yumurtamsı-konik, küt, tüysüz, önce neredeyse sapsız; meyve sapları 0,2−0,8 mm, balözü bezleriyle ± eşit.

Çiçeklenme zamanı: Nisan−Mayıs.

Habitat (yaşam ortamı): Göl kenarları, dere ve akarsu kenarları, 0−2000 m.

Kaynak:

Skvortsov AK & Edmondson JR (1982). Salix alba L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 704.

Halk Betimi:

Ülkemizde “ak söğüt” ismiyle bilinen bu tür, Avrupa, batı ve orta Asya’da doğal olarak yetişir. Türkçe, İngilizce ve Latince olmak üzere her üç dilde de “ak söğüt” adının verilmesinin nedeni yapraklarının alt yüzeyinin beyaz tonda olmasından ileri gelir. Boyu 30 metreye kadar uzayabilen yaprak döken bir ağaçtır. Ağacın ahşabı sert, güçlü ve hafiftir ancak çürümeye karşı asgari dirence sahiptir. Diğer yandan, beyaz söğüt hızlı bir şekilde büyümekle birlikte kısa ömürlü bir ağaçtır, ve birçok hastalığa karşı direnci zayıftır. Asur, Sümer ve Mısır medeniyetlerinden gelen eski metinlerde, söğüt ağacının yaprakları ve kabuğunun ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanıldığından bahsedilmiştir. Antik Yunan'da M.Ö. beşinci yüzyılda Doktor Hipokrat söğütün tıbbi özelliklerini yazmıştır. Aspirinin temel içeriği olan “salisin ve metil salisilat” adlı maddeler bu cinsin (Salix L.) üyelerinden elde edilir. Bu özellikler ağaçların iç kabuğunda en güçlüdür, ancak yapraklarda da mevcuttur. Aspirin gibi, söğütgiller ailesi ateş, baş ağrısı, artrit ve iltihabi durumlarda, özellikle idrar yollarının tedavisinde kullanılır. Ayrıca sepet dokumada, balık tuzakları ve çit yapımında, kerpiç evlerin harcında söğüt dalları kullanılır. Söğüt odunu mobilya ve ahşap aletlerin yapımında yaygın olarak kullanılır. Söğüt ağaçları, sulak alanların biyolojik filtrasyonu, ekolojik atıksu arıtma sistemleri, toprak ıslahı, çevre düzenlemesi, toprak erozyon kontrolü gibi faaliyetlerde de kullanılır.

Kaynaklar:

Anonim 1 (2018). https://en.wikipedia.org/wiki/Salix_alba, Erişim Tarihi: 03.02.2018.

Anonim 2 (2018). https://gobotany.newenglandwild.org/search/?q=Salix+alba+subsp.+alba+, Erişim Tarihi: 03.02.2018.

Mataracı T (2012). Salix alba (L.), Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 836–839.