CENTAUREA L. - PEYGAMBERÇİÇEĞİ
Bilimsel Betim:
Biryıllık, ikiyıllık veya çokyıllık otsu bitkiler, nadiren dikenli dallanmış küçük çalılar veya her dem yeşil yapraklı yarı çalılar; sıklıkla kaba tüylü veya az pürüzlü ilâ sert tüylüye kadar (çok hücreli tüyler), nadiren tüysüz, sıklıkla sapsız salgı bezeli. Yapraklar almaşlı, bazen tümüyle tabanda, çok değişken, ama (Türkiye’de bulunan türlerde) dikensiz (dikencikli Centaurea odyssei Wagenitz hariç), çoğunlukla az teleksi, bazen kayıcı (dekürent). Kapitulum heterogam, tabla şeklinde veya ışınsal. İnvolukrum yumurtamsı, neredeyse küremsi, yarı küremsi, neredeyse silindirik, dikdörtgensi veya mekiksi; filariler çok serili, kiremitvari, ± sert, yanları hemen hemen daima kuruzarsı, saman yapılı veya derimsi çok değişken formda tırnaklı: düz veya saçaklı ilâ kirpikliye kadar, dairesel, mızraksı veya üçgensi, küt veya mukro ile biten, iğnecikli veya sert dikenli, bazen tırnaklar sadece mukro veya iğnecik içerir ya da nadiren hiçbiri yok. Çiçek tablası yumuşak kıllı. Çiçekler pembe, mor (siyahımsı-mora kadar), mavi, sarı veya beyazımsı; kenardaki çiçekler kısırlaşmış (bazen verimsiz sitamenli), huni şeklinde 5−8 veya daha fazla bölmeli veya neredeyse ipliksi ve 4−5 belirsiz şeritsi bölmeli, merkezdeki çiçekler erdişi. Kapçıklar (meyveler) genellikle olgunlaştığında tüysüz, ± yanlamasına yassılaşmış, uçta yuvarlak veya kesik, hilum tabana yakın yanal, sıklıkla elayizomlu (yağlı ek yapılı). Sorguç bir kaç serili, eşit olmayan az pürüzlü, kısa sakallı veya yumuşak tüylü, tedricen merkeze doğru uzamış, fakat en içteki sıra sıklıkla kısa ve daha çok pul benzeri, sorguç kalıcı veya nadiren düşücü, bazen yok.
Kaynak:
Wagenitz G (1975). Centaurea L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 5: 465.
Halk Betimi:
Tekyıllık, ikiyıllık veya çokyıllık çiçekli bitkilerin dahil olduğu bu cins ülkemizde “peygamberçiçeği” ismiyle bilinir ve Eski Dünyaya (Afrika, Avrupa ve Asya) özgüdür. Akdeniz bölgesi ve Ortadoğu'da ise en yüksek çeşitliliği gösterir. Dünyada yaklaşık olarak 734 tür ve ülkemizde 157 tür (192 takson) bulunur. Çiçekleri pembe, mor, mavi, sarı veya beyazımsı renklerdedir. Peygamber çiçeği özellikle kireçli topraklarda bol miktarda nektar üretir ve bu yüksek miktardaki nektar böcekler ve larvalar tarafından cazip hale gelmelerini sağlar. Bu durum da bazı türlerin yüksek derecede istilacı olmasına neden olur.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Centaurea, Erişim Tarihi: 06.01.2016.
Anonim 2 (2016). http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Compositae/Centaurea//, Erişim Tarihi: 06.01.2016.
Anonim 3 (2018). https://www.britannica.com/plant/Centaurea, Erişim Tarihi: 03.03.2018.
Uysal T (2012). Centaurea. L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 127–140.
.JPG)
.JPG)