Urtica dioicaL. Isırgan

Urtica dioicaL. - Isırgan

Bilimsel Betim:

Geniş çapta yayılma gösteren, kaba, çokyıllık otlar, çok gövdeli yoğun bir küme teşkil eden kök sistemli, küme oluşturan, 30–150 cm uzunluğunda. Yapraklar genişçe yumurtamsı (dar mızraksıya kadar değişken), 4–11 × 3–10 cm, keskince ve kabaca dişli, sipsivri. İki evcikli (Türkiye’dekilerde1), nadiren tek evcikli. Erkek ve dişi çiçek durumları benzer formda, yaklaşık 8 cm’ye kadar, çok-dallanmış. Dişi çiçekler belirgin morumsu fırça tüylü sitigmalı, çiçek örtüsü segmentlerinin içteki çiftleri zamanla yaklaşık 1,5 mm’ye kadar uzar, yumurtamsı, tüm yüzeyin üzeri cılız tüylü.

 

Çiçeklenme zamanı: Haziran–Eylül.

Habitat (yaşam ortamı): Ormanlar, gölgelik dağ geçitleri ve kayalıklar, akarsu kenarları, 500–2700 m.

 

Kaynak:

Townsend CC (1982). Urtica dioica L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 635.

Halk Betimi:

Ülkemizde “ısırgan” ismiyle bilinen bu tür, Avrupa, Asya, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika’nın batı kesimlerinde doğal yayılış gösterir ve sonradan dünyanın farklı bölgelerine de yayılmıştır. Küçük pembemsi-beyaz çiçeklere sahip, 150 cm’ye kadar boylanabilen çokyıllık bir bitkidir. Haziran ile Eylül ayları arasında çiçeklerini açar ve ormanlar, gölgelik dağ geçitleri ve kayalıklar ile akarsu kenarlarında yetişir. Isırgan, uzun zamandır gıda, boya, elyaf, gübre ve kozmetik ürünlerde kullanılmaktadır. Yakın zamanda antibakteriyel, antioksidan, analjezik, anti-inflamatuar, antiviral, anti-kolit, anti kanser ve anti-Alzheimer etkileri olduğu gösterilmiştir. Halk tıbbında, diüretik bir madde olarak ayrıca eklem iltihabı ve romatizma hastalıklarının tedavisinde kullanılmıştır. Günümüzde önemli bir tıbbi bitki olup, mineral, klorofil, amino asitler, lesitin, karotenoidler ve vitamin içerikleri nedeniyle diyetlerin önemli bir bileşeni olarak tüketilmektedir.

 

Kaynaklar

Anonim 1 (2016) http://www.academicjournals.org/article/article1380714205_Asgarpanah%20%20and%20%20Mohajerani.pdf/ Erişim Tarihi: 24.11.2016.

Anonim 2 (2016) https://en.wikipedia.org/wiki/Urtica_dioica/ Erişim Tarihi: 24.11.2016.

Ekim T (2012) Urtica L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 881–882.