Stachys byzantinaK.Koch Boz Karabaş

Stachys byzantinaK.Koch - Boz Karabaş

Bilimsel Betim:

Tabanda verimsiz rozetli çokyıllık bitki. Çiçekli gövdeler yaklaşık 1 m, genellikle basit, nadiren seyrek dallanmış, yoğun yünlü-ülgerli ilâ yünsü-kaba tüylüye kadar, nadiren seyrek örümcekağsı-kaba tüylü. Taban yaprakları dikdörtgensi-kaşıksı ilâ geniş mızraksıya kadar, 3−8 × 0,5−3,5 cm, yoğun ipeksi-kaba tüylü ilâ örümcekağsı tüylüye kadar, neredeyse kütdişcikli ilâ düze kadar, uç ± küt, her zaman tabanda daralan, daralan ya da nadiren yuvarlaklaşmış, 2−6 cm yaprak saplı. Çiçek (floral) yapraklar sapsız, mızraksı, 1−5 × 0,3−1 cm, üsttekiler yalancı çevrel çiçekdurumlarındakiler kadar uzun. Yalancı çevrel çiçekdurumları (vertisillasterler) 15−20-çiçekli, genellikle altta aralıklı, ± yukarıda sık, nadiren tamamı aralıklı. Bırakteoller yumurtamsı-mızraksı ilâ şeritsi-mızraksıya kadar, 1,5−7 mm, tepe dikencikli değil. Çiçek sapları 0,5−1,2 mm. Çanak neredeyse iki dudaklı, neredeyse çansı, 8−10 mm; dişler yumurtamsı-üçköşeli, tüpün 1/4−1/3’ü kadar, uç oldukça kısa mukrolu, mukro 0,2−0,5 mm, meyvede ± dik ilâ hafifçe geriye kıvrığa kadar, salgısız, bazen az sayıda salgılı tüylü. Taç gül-pembe, 12−14 mm, tüp ± içkin. Fındıkçıklar tersyumurtamsı, 2,5 × 2 mm.

Çiçeklenme zamanı: Haziran−Eylül.

Habitat (yaşam ortamı): Kayalık yamaçlar, ardıç (Juniperus L.) çalılıkları, tarla kenarları, 30−2000 m.

Kaynak:

Bhattacharjee R (1982). Stachys byzantina C.Koch, Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 220.

Halk Betimi:

Ülkemizde “boz karabaş” olarak bilinen bu tür, Türkiye, Ermenistan ve İran’da doğal olarak yetişir. Gül-pembe renkte çiçeklere sahip, 1 metreye kadar boylanabilen çokyıllık bir bitkidir. Haziran ve Eylül ayları arasında çiçek açar ve kayalık yamaçlar, ardıç çalılıkları ve tarla kenarlarında yetişir. Bazı bakterilere karşı antimikrobiyal (mikrop öldürücü) aktivite gösterir.

Kaynaklar:

Anonim (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Stachys_byzantina/, Erişim Tarihi: 17.02.2016.

Akçiçek E (2012). Stachys L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 588–598.