Scrophularia scopoliiHoppe ex Pers. El Köpürten

Scrophularia scopoliiHoppe ex Pers. - El Köpürten

Bilimsel Betim:

İkiyıllık veya çokyıllık. Gövdeler 20−100 cm, tüysüz ilâ hafifçe ülgerli-yünlü, morumsu. Yapraklar karşılıklı-dekussat (nadiren almaşlı), yaprak sapı 1−6,5 cm; aya 2,5−12,5 × 2,2−8,5 cm, genişçe yumurtamsı ilâ dikdörtgensiye kadar, taban derince yüreksi ilâ kamamsıya kadar; tepe küt ilâ neredeyse sivriye kadar; kenar iki kez kütdişli-mukronat ilâ derince dişliye kadar. Çiçekdurumu neredeyse yapraklı ilâ yapraksıza kadar, talkım çiçekdurumları 2−13-çiçekli. Çiçekdurumu sapı 0,4−6,5 cm; koltukta bulunan (alar) çiçek sapı 4−17(−22) mm, salgılı, dar mızraksı ilâ bizsiye kadar, salgılı, 2−13 mm bırakteollü. Çanak lopları 2−4 mm, yumurtamsı ilâ genişçe yumurtamsıya kadar, salgılı veya salgısız; kuruzarsı kenar koyu kahverengi ilâ beyaza kadar (nadiren neredeyse dikdörtgensi), 0,3−1,2 mm genişliğinde. Çanak yeşilimsi-kahverengi ilâ morumsu-kırmızıya kadar, 5,8 mm. Sitamenler içkin (nadiren taşkın); filament bezeleri küremsi; sitaminot enine dikdörtgensi, böbreksi, neredeyse dairemsi, girintisiz ilâ ± lopluya kadar, nadiren tersyüreksi. Kapsül yumurtamsı ilâ genişçe yumurtamsıya kadar, 4,5−7,5 × 3,5−4,5 mm, gagalı ilâ sivri çıkıntılıya kadar.

 

var. scopolii

Orta ve alt yapraklar basit veya iki kez kütdişli ilâ dişliye kadar (diş derinleşmemiş loplar halinde).

 

Çiçeklenme zamanı: Nisan−Ağustos

Habitat (yaşam ortamı): Ormanlar, nemli kayalık yamaçlar, nehir kenarları, çalılıklar, 15−2300 m

 

Kaynak:

Lall SS & Mill RR (1978). Scrophularia scopolii Hoppe ex Pers., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 6: 616.

Halk Betimi:

Ülkemizde “el köpürten” ismiyle bilinen bu tür, Avrupa, Türkiye, Rusya, Kafkasya, Kuzey Irak ve Suriye’de doğal olarak yetişir. Yeşilimsi-kahverengi ilâ morumsu-kırmızı renklerde çiçeklere sahip, 100 cm’ye kadar boylanabilen ikiyıllık veya çokyıllık otsu bir bitkidir. Nisan ile Temmuz ayları arasında çiçeklerini açar, ormanlar, nemli kayalık yamaçlar, akarsu kenarı ve çalılıklarda yetişir.

 

Kaynaklar:

Anonim 1 (2017). http://yabanicicek.com/scrophularia-scopolii-ek-bilgi.php, Erişim Tarihi: 22.03.2017.

Uzunhisarcıklı M E (2012) Scrophularia L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 845–850.