Sanicula europaeaL. Sanikel

Sanicula europaeaL. - Sanikel

Bilimsel Betim:

Gövde düzgün veya oluklu, 15−60 cm. Taban yapraklar 2−9 × 3−12 cm, 3−5-kısımlı, segmentler kamamsı, dümdüz veya üçlü loplu, yaprak kenarı düzensiz testeredişli, dişler dikencikli, yaprak sapı ayadan çok uzun. Çiçeksel yapraklar 2−3-üçlü ve 0,5−1 cm mızraksı ve dişli segmentli. Birincil kollar 2−4, ± eşit, (1−)2−4 cm. İkincil kollar 3, eşit değil, 0,5−1 cm. Bırakteler 3−5, çiçeksel yapraklara benzer veya daha kısa. Bırakteoller 6−8, dümdüz, yumurtamsı, yaklaşık 1 mm. Şemsiyecik 2−3 iç erdişi sapsız çiçekli ve çok sayıda dış erkek kısa saplı çiçekli. Meyve yaklaşık 2,5 × 2,5 mm.

Çiçeklenme zamanı: Mayıs−Ağustos.

Habitat (yaşam ortamı): Ormanlar ve gölgeli alanlar, 0−2200 m.

Kaynak:

Hedge IC & Lamond JM (1972). Sanicula europaea L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 4: 289.

Halk Betimi:

Ülkemizde “sanikel” ismiyle bilinen bu tür, Kuzey ve Batı Avrupa'dan Akdeniz bölgesine kadar, Kafkasya, Batı Sibirya, Kuzey İran, Hindistan, Malezya, Tropikal ve Güney Afrika’da doğal olarak yetişir. Şemsiye şeklinde dizilmiş beyaz renkte çiçeklere sahip,  60 cm’ye kadar uzayabilen çokyıllık otsu bir bitkidir. Mayıs ve Ağustos ayları arasında çiçek açan bu bitki ormanlar ve gölgeli alanlarda yetişir. Meyvelerini kolaylıkla giysilere ve hayvan kürklerine bulaştırarak yayılır. Avrupa’da yaraları iyileştirmek ve temizlemek amacıyla kullanılmıştır. Kökleri geleneksel Avustralya tıbbında cilt hastalıkları, solunum yolu enfeksiyonları iskelet ve sindirim sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Bu tür antibakteriyal, antifungal ve hemolitik (kanyıkımı) aktiviteye sahip saponinler içermektedir. Ayrıca, influenza A virüsüne (insanlarda grip enfeksiyonuna en sık neden olan virüs) karşı antivirütik aktiviteye sahiptir.

Kaynaklar:

Anonim (2015). https://en.wikipedia.org/wiki/Sanicula_europaea, Erişim Tarihi: 21.12.2015.

Turan K, Özbaş Turan S, Kuru A (1999). Sanicula europaea L. Rizomlarından Hazırlanan Sulu Ekstraktların Anti-İnfluenza Virus Aktivitesi. Tr. J. of Biology

23: 369–376.

Menemen Y (2012). Sanicula L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 77.