Rosa caninaL. Kuşburnu

Rosa caninaL. - Kuşburnu

Bilimsel Betim:

Dik çalı, (0,5−)1,5−3,5(−7) m, bazen tırmanıcı; dallar genellikle kıvrık veya yaysı. Dikenler oldukça kaba, ± kavisli, yassılaşmış ve genişlemiş tabanlı, ± tek şekilli, nadiren yok. Yapraklar mat ilâ saf yeşile kadar; yaprakçıklar 5−7, dar eliptik ilâ geniş yumurtamsıya kadar, 1−4,5 × 0,8−3,5 cm, küt ilâ sivriye kadarve tabanda yuvarlak ilâ kamamsıya kadar, tüysüz ilâ havlıya kadar, en azından altta, bazen alt yüzeydeki damarlar üzerinde bezeli, tek veya iki kez testeredişli, nadiren salgılı-testeredişli, dişler belirgin, genellikle uzun ve sivri, her bir tarafta 17−20; sitipullar dar ilâ genişe kadar, genellikle uzun düz kulakçıklı. Çiçekler tek veya 2−15 birarada, bırakteler sıklıkla genişlemiş. Çiçek sapları 1−2,5(−4,5) cm, pürüzsüz veya salgılı-kıllı. Çanak yapraklar yumurtamsı, sıklıkla oldukça kısa olup uçta genişlemiş çıkıntılı, dış çanak yapraklar az teleksi, dar ilâ geniş mızraksıya kadar, dümdüz veya salgılı-dişli loplu, tüysüz, havlı veya nadiren arkada bezeli, genellikle geriye kıvrık ve çiçeklenme sonrasında dökülücü. Taç yapraklar 3 cm’ye kadar, beyaz ilâ soluk pembeye kadar, nadiren koyu pembe. Sitiluslar sıklıkla uzun, taşkın, genellikle tüysüz ilâ seyrek tüylüye kadar, nadiren ülgerli, stigma-kafası ± gevşek, küremsi ilâ konimsiye kadar; tabla geniş, konimsi, dar ağızlı. Hipantiyum yumurtamsı ilâ küremsiye kadar, 1−2,5(−3) cm, sarımsı-kırmızı ilâ saf kırmızıya kadar, geç olgunlaşan.

 

Çiçeklenme zamanı: Mayıs−Temmuz.

Habitat (yaşam ortamı): Bayırlar, kayalık yamaçlar, çalılıklar, çitler, ormanlar ve açıklıkları, genelde kireç taşlarında, 30−1700(−2500) m.

 

Kaynak:

Nilsson Ö (1972). Rosa canina L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 4: 124.

Halk Betimi:

Ülkemizde “kuşburnu” ismiyle bilinen bu tür, Avrupa, Kuzeybatı Afrika ve Batı Asya’da doğal olarak yetişir. Beyaz veya soluk pembe renkte çiçeklere sahip, 7 metreye kadar boylanabilen dik bir çalıdır. Mayıs ve Temmuz ayları arasında çiçek açar ve bayırlar, kayalık yamaçlar, çalılıklar, çitler, ormanlar ve açıklıklarında, özellikle kireç taşlarında yetişir. Yüksek oranda antioksidan içeren bu bitkinin meyveleri C vitamini bakımından oldukça zengindir ve şurup, çay ve marmelat yapımında kullanılır. Geleneksel Avusturya tıbbında bitkinin meyveleri viral enfeksiyonlarda, böbrek ve idrar yolları rahatsızlıklarının tedavilerinde kullanılmaktadır.

 

Kaynaklar

Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Rosa_canina /, Erişim Tarihi: 31.05.2016.

Anonim 2 (2016). http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Rosaceae/Rosa//, Erişim Tarihi: 31.05.2016.

Aslan S (2012) Rosa L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 810–812.