Quercus petraea (Matt.) Liebl. Sapsız Meşe

Quercus petraea (Matt.) Liebl. - Sapsız Meşe

Bilimsel Betim:

Üstte daralan, 30 m’ye kadar uzayabilen yaprak döken ağaçlar; genç sürgünler tüysüz, genellikle kırmızımsı-kahverengi; tomurcuklar 7 mm’ye kadar, tüysüz veya kirpikli-kenarlı. Sitipullar terminal tomurcuklar etrafında dökülücü ya da az çok kalıcı. Yapraklar sürgünlerin üstünde dağılmış, eliptik, tersyumurtamsı ilâ dikdörtgensiye kadar, 6−17 × 3−9 cm, kamamsı ya da yamukça yuvarlak, genellikle tüysüz, 5−9 az derin ya da derince loplu, ± düzenli, ikincil loplu veya değil; birincil damarlar 5−11 adet, ± paralel, ara damarlar yok ya da nadiren yaprak tabanına yakın 1−2 adet; tüy örtüsü yok ya da altta yatık yıldızsı-kaba tüylü ve damarlar üzerinde uzun basit tüylü, soluk yeşil ya da mumsu, üstte tüysüz ve parlak yeşil. Yaprak sapı 1−3,5 cm. Çiçekdurumu sapı yok ya da neredeyse yok gibi. Küçük çanak (kadeh) 10−20 mm çapında, yarı küremsi ya da bardaksı, grimsi-kahverengi ilâ kahverengiye kadar; pullar yumurtamsı-mızraksı, tabanda belirgin tüberküllü (kabarcıklı) ya da yassı, yatık ya da çok gevşek biçimde, kahverengimsi uçlu, kaba tüylü; palamut 1/2−2/3 oranında taşkın.

 

subsp. petraea

Kupulanın pulları düz; ergin yapraklar alt yüzde ± yoğunca yatık-tüylü, alt damar eksenlerinde sıklıkla tüy kümeli.

 

Meyvelenme zamanı: Eylül−Ekim.

Habitat (yaşam ortamı):Meşe (Quercus L.) ve kayın (Fagus L.) ormanları, yaklaşık 200 m.

 

Kaynak:

Hedge IC & Yaltırık F (1982). Quercus petraea (Mattuschka) Liebl., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 668.

Halk Betimi:

Ülkemizde “sapsız meşe” olarak bilinen bu tür, Avrupa, Anadolu ve İran’da doğal olarak yetişir. Boyu 30 metreye kadar, çapı 3 metreye kadar ulaşabilen yaprak döken bir ağaçtır ve 300 yaşına kadar yaşayabilir. Sapsız meşe hem ekonomik hem de ekolojik olarak en önemli bitki türlerinden biridir. Meşe kerestesi geleneksel olarak bina, gemi ve mobilya için kullanılır. Günümüzde en iyi ahşaplar, kaliteli dolaplar, kaplamalar ve fıçı imalatı için kullanılmaktadır. Sonbaharda meşe palamutları bazı hayvanlar için önemli bir besin kaynağıdır.

 

Kaynaklar:

Anonim (2015). https://en.wikipedia.org/wiki/Quercus_petraea, Erişim Tarihi: 29.11.2015.

Güner A (2012). Quercus L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 506–511.