Ophrys sphegodesMill. subsp. mammosa (Desf.) Soó ex E.Nelson (= Ophyrs transhyrcana subsp. paphlagonica) - Uslu Salep
Bilimsel Betim:
Bitki 15–60 cm, 3–6 dikdörtgensi-mızraksı taban yapraklı. Başak gevşek, 2–9-çiçekli. Çiçekler büyük, yatay olarak yayık. Çanakyapraklar donuk zeytin-yeşil, ± hafifçe morumsu, 16(–19) mm’ye kadar; sırt dikdörtgensi-mızraksı, kenarlar ± alta kıvrık, dik veya hafifçe yayık; yandakiler yumurtamsı-mızraksı, yayık. Taçyapraklar donuk yeşil ± hafifçe mor, mızraksı, 10 mm’ye kadar, yukarıda çok kısa tüylü, nadiren neredeyse tüysüz. Dudak dümdüz, bazen küçük sivri yan yarıklı, ± kuvvetlice yaysı, 16 mm’ye kadar, kalkansız, bazen taban yakınında bariz olmayan kokulu, tepede mukronat, koyu morumsu-kahverengi ilâ siyahımsı-mora kadar kadifemsi; ayna (spekulum) H-şeklinde, çapraz-çizgi var ya da yok, donuk mavimsi-menekşe renginde, ± beyazımsı kenarlı. Sütun (kolumn) bizsi 2–3,5(–4) mm uzunlukta düz veya (özellikle herbaryum örneklerinde) hafifçe yukarı doğru-kıvrılmış konektifli. Sitigmatik oyuk altta.
Çiçeklenme zamanı: Nisan–Mayıs
Habitat (yaşam ortamı): Maki, firigana, meşe (Quercus L.) çalılıkları içinde ki açıklıklar, kozalaklı ve yaprak döken orman, 0–950 m.
Kaynak:
Renz J & Taubenheim G (1984). Ophyrs transhyrcana Czernjak., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 484–485.
Halk Betimi:
Ülkemizde “uslu salep” ismiyle bilinen bu tür, Balkanlar, Yunanistan, Türkiye ve Kıbrıs’da doğal olarak yetişir. 70 cm’ye kadar uzanan ve koyu kahverengimsi-kırmızı çiçekleri bulunan gürbüz, yumrulu çokyıllık bir bitkidir. Uslu salep orman açıklıkları, kısa çimenli çayırlar ve çalılıklarda bulunur. Bu bitki Mart ayının ortalarından Mayıs ayının başına kadar çiçekte kalır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2017). http://www.first-nature.com/flowers/ophrys-mammosa.php, Erişim Tarihi: 10.05.2017.
Deniz İG (2012). Ophrys L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 638–645.