Muscari armeniacum Leichtlin ex Baker Gâvurbaşı

Muscari armeniacum Leichtlin ex Baker - Gâvurbaşı

Bilimsel Betim:

Soğan 1−2,5 cm çapında, soğancıklı ya da değil. Yapraklar (2−)3−5(−7), şeritsi ilâ dar şeritsi-mızraksıya kadar (nadiren şeritsi-eliptik), 10−30 cm × l−5(−10) mm, üst yüzeyi yeşil, beyaz şerit yok. Sıkapoz 10−40 cm. Salkım yoğun ilâ çok yoğuna kadar, yumurtamsı ilâ silindiriğe kadar, kiremitsi çiçekli, 1,5−4 × 1−1,5 cm, meyvede uzayan ve gevşek. Verimli çiçekler tersyumurtamsı ilâ dikdörtgensi-testimsiye kadar, 3,5−5,5 × 2−3 mm, gök mavisi ya da hafifçe mor renkli, uç taraflarında daralmış; loplar beyaz ya da tüpten daha soluk (nadiren tek renkli), 0,5−1 mm. Sitamenler iki serili, tüpün üzerine veya ortasına bağlanmış. Verimsiz çiçekler az, soluk ve tek renkli. Meyve salkımı uzamış ve gevşek. Kapsül tersyumurtamsı-dairemsi, 4−6 × 4−7 mm, neredeyse derin girintili. Tohumlar 1,8−2,2 mm çapında.

 

Çiçeklenme zamanı: Mart−Mayıs(−Temmuz).

Habitat (yaşam ortamı): Kireçtaşı yamaçları, yüzeye çıkmış kayalıklar, bazen serpantin ve şistler, çoğunlukla ardıç çalılıkları, meşe ile kızılçam ormanları, sarıçam ormanları, abdestbozan firiganası, meralar, kum tepecikleri, 0−2750 m.

 

Kaynak:

Davis PH & Stuart DC (1984). Muscari armeniacum Leichtlin ex Baker, Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 255–256.

Halk Betimi:

Ülkemizde “gâvurbaşı” olarak bilinen bu tür, Doğu Akdeniz ormanları ve çayırlarında geniş yayılışlı olup Yunanistan ve Türkiye’den Kafkaslar’a kadar yayılış gösterir. Mavi veya mor renkte çiçeklere sahip, toprak altında soğanları olan, çokyıllık otsu bir bitkidir. Mart ve Mayıs aylarında çiçek açar ve kireçtaşı yamaçlarında, kaya çıkıntılarında, bazen serpantin veya şistte, ormanlarda, otlaklarda, kum tepelerinde bulunur. Gâvurbaşı bulunduğu cins içerisinde en çok kültürü yapılan türlerden biridir.

 

Kaynaklar:

Anonim (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Muscari_armeniacum, Erişim Tarihi: 21.02.2016.

Eker İ (2012). Muscari Mill., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 98–100.