Lamium purpureum L. - Ballıbaba
Bilimsel Betim:
Biryıllık. Gövdeler 4−35 cm, tüysüz ilâ havlıya kadar. Yapraklar geniş yumurtamsı, yumurtamsı-böbreksi veya neredeyse dairesel, (3−)5−25 × 3−20 mm, küt, yüreksi ilâ kesiğe kadar, kütdişli veya iki kez kütdişli, havlı-cılız tüylü; yaprak sapları (3−)10−25(−40) mm. Bırakteler yapraklara benzer. Yalancı çevrel çiçekdurumları (vertisillasterler) (l−)2−3(−6), (4−)6(−10)-çiçekli, altta aralıklı, üstte oldukça yoğun. Çanak (4−)6−8(−10) mm; tüp (2−)3−4(−5) mm, tüysüz ilâ kısa havlıya kadar; dişler (2−)3−4(−5) mm, cılız tüylü veya nadiren sorguçsu, bazen kılçıklı. Taç morumsu-pembe, alt dudak üstünde koyu lekeli ve beyazımsı tüplü, nadiren tamamen beyaz, 10−22 mm; tüp 6,5−16 mm, tabanda düz veya dirsekli, halkalı; üst dudak (2,5−)4,5−6,5 mm, dümdüz; alt dudağın yan lopları 0,2−0,5 mm dişlere indirgenmiş. Fındıkçıklar 1,9−2,5 × 1,0−1,5 mm; zeytin kahverengi renkte ve birkaç beyaz lekeli.
var. aznavourii Gand. ex Aznav.
Çanak dişleri 4−7 mm, kılçıklı, sorguçsu.
var. purpureum
Çanak dişleri (2−)3−4(−5) mm, ne kılçıklı nede sorguçsu.
Çiçeklenme zamanı: Mart−Mayıs(−Haziran).
Habitat (yaşam ortamı): Meşe (Quercus L.) ve Köknar (Abies L.) ormanları, topraklı sırtlar, çakıllı bayırlar, tarlalar ve atık alanlar, 30−1700 m.
Kaynak:
Mill RR (1982). Lamium purpureum L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 140−141.
Halk Betimi:
Ülkemizde “ballıbaba” olarak bilinen bu tür, Avrupa ve Asya’da doğal olarak yetişir. Morumsu-pembe renkte çiçeklere sahip, 35 cm’ye kadar boylanabilen tekyıllık otsu bir bitkidir. Mart ve Haziran ayları arasında çiçek açar, meşe ve köknar ormanları, topraklı sırtlar, çakıllı bayırlar, tarlalar ve atık alanlarda yetişir. Arıların yuvalarını inşa etmek için proteine ihtiyaç duyduklarında arılar için önemli bir polen kaynağıdır. Yenilebilen genç yapraklar salatalarda ve soslarda kullanılır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Lamium_purpureum /, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Anonim 2 (2016). http://www.arkive.org/red-dead-nettle/lamium-purpureum/ /, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Dirmenci T (2012). Lamium L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 555–558.