Crataegus monogynaJacq. Yemişen

Crataegus monogynaJacq. - Yemişen

Bilimsel Betim:

10 m’ye kadar uzayan çalı veya küçük ağaç; koltuksal dikenler 0,7−2 cm; yapraklı dikenler uzun, çok az sayıda. Yapraklar dış hatta yumurtamsı veya tersyumurtamsı, 5 × 4 cm’ye kadar, taban kamamsı veya neredeyse kesik, üstü koyu yeşil, altı mumlu, tüysüz ilâ havlıya kadar; loplar (çoğu yapraklarda) 3−5(−7), derince bölünmüş, sivri veya küt, dümdüz veya tepeye doğru seyrek dişli; alt yapraklar meyve sürgünleri üzerinde bazen sadece hafifçe loplu veya kaba dişli; yaprak sapları 3 cm’ye kadar. Çiçekdurumu gevşek, 10−18-çiçekli; çiçekler beyaz veya pembemsi, 8−15 mm çapında; çanak yapraklar üçgensi, meyvede geriye kıvrık; sitilus 1. Meyve kırmızı veya kahverengimsi-kırmızı, neredeyse küremsi veya yumurtamsı, 6−10 mm çapında, tüysüz.

 

subsp. monogyna

Dallar, yapraklar ve hipantiyum tüysüz ya da birkaç seyrek tüylü.

 

Çiçeklenme zamanı: Nisan−Haziran.

Habitat (yaşam ortamı): Dağ etekleri, meşe (Quercus L.) çalılıkları, karışık ormanlar, yol kenarları, 0−1800(−2000)m.

 

Kaynak:

Browicz K (1972). Crataegus monogyna Jacq., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 4: 145.

Halk Betimi:

Ülkemizde “yemişen” ismiyle bilinen bu tür, Avrupa, Kuzeybatı Afrika ve Batı Asya’da doğal olarak yetişir. Beyaz veya pembe renkli çiçeklere sahip, 10 metreye kadar boylanabilen küçük bir ağaç veya çalıdır. Nisan ve Haziran ayları arasında çiçek açar ve dağ etekleri, makilikler, meşelikler, karışık ormanlar ve yol kenarlarında yetişir. Peyzajda, bahçe çalısı olarak kullanılır. Bitkinin meyvelerinin tadı yumuşak ve tatlı olup çiğ olarak yenilebilir veya jöle, reçel ve şurup yapımında kullanılır. Yaprakları ve çiçeklerinin özütleri antioksidan özellikte bazı fitokimyasallar içermektedir ve kalp yetmezliğine karşı etkileri araştırılmaktadır.

 

Kaynaklar:

Anonim (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Crataegus_monogyna / , Erişim Tarihi: 22.05.2016.

Aslan S (2012) Crataegus L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 798-801.