Cota tinctoria (L.) J.Gay var. discoidea (All.) Özbek & Vural (= Anthemis tinctoria var. discoidea (All.) DC.) Boyacı Papatyası

Cota tinctoria (L.) J.Gay var. discoidea (All.) Özbek & Vural (= Anthemis tinctoria var. discoidea (All.) DC.) - Boyacı Papatyası

Bilimsel Betim:

Grimsi-yeşil veya beyazımsı çokyıllık bitki, seyrek veya yoğun biçimde yatık-kaba tüyle kaplı, bazen neredeyse tüysüz. Kapitulum tablamsı. Gövdeler tabana yakın bölgede dallanmış, ± dik, 20−45(−60) cm, dallar tek başlı. Yapraklar 2−3-derin teleksi (alt yaprakların ikincil bölmeleri sıklıkla 3 çift loplu), dış hatta tersmızraksı veya tersyumurtamsı, 1−5 cm, birincil bölmeler 3−5-çift, mızraksı veya şeritsi-mızraksı, 5−15 × 1,5−5 mm, kenarlar yaklaşık 1,5 mm uzunluğunda 3−7 çift, üçgensi, sivri, dikencik uçlu loplara bölünmüş, genellikle belirgin içe katlanmış fakat bazen (orman formlarında) yassı. Kapitulum ışınsal veya tablamsı. İnvolukrum 1−1,2(−2) cm genişliğinde, seyrek veya yoğun beyaz-kaba tüylü; iç filariler kahverengi kenarlı, uçları kirpikli. Eğer dilcikler mevcutsa yaklaşık 20, sarı veya soluk krem, 4−8(−10) mm. Tüpsü çiçekler 3−4 mm, olgunlukta tabanda şişkinleşmemiş. Pullar (palealar) dikdörtgensi, sipsivri, tüpsü çiçekler kadar uzun. Kapçıklar (meyveler) 1,75−2 mm, ± belirgin damarlı; taç dümdüz, yaklaşık 0,25 mm.

var. discoidea (All.) DC.

Bitkiler genellikle grimsi-kaba tüylü; involukrum 1−1,5 cm genişliğinde.

Çiçeklenme zamanı: Mayıs−Ağustos.

Habitat (yaşam ortamı): Yol kenarlarındaki bayırlar, kil ve döküntü taşlık yerlerde, 0−1300m.

Kaynak:

Grierson AJC & Yavin Z (1975). Anthemis tinctoria L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 5: 211–212.

Halk Betimi:

Ülkemizde “boyacı papatyası” olarak bilinen bu tür, Avrupa, Akdeniz ve Batı Asya’da doğal olarak yetişir. Sarı renkli çiçekleri ile 45 santimetreye kadar uzayabilen grimsi-yeşil tüylerle kaplı çokyıllık otsu bir bitkidir. Mayıs ile Ağustos ayları arasında çiçek açar ve yol kenarındaki bayırlar, killi ve döküntü taşlık yerlerde yetişir. Bahçe bitkisi olarak ticari kullanımı ve sınırlı tıbbi kullanım alanları vardır. Sarı, devetüyü rengi ve altın-turuncu renklerine sahip olan bu bitki geçmişte kumaş boyama için kullanılmıştır.

Kaynaklar:

Anonim (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Cota_tinctoria, Erişim Tarihi: 05.01.2016.

Özbek M U (2012). Cota J. Gay, Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 114–118.