Chondrilla juncea L. Karakavuk

Chondrilla juncea L. - Karakavuk

Bilimsel Betim:

Mumlu, ikiyıllık veya çokyıllık, odunlaşmış tabanlı ve sert nahif yükselici dallanmış bitki. Filarilerin orta damarı üzerinde sertleşmiş tüyler yok. Gövde 40−100 cm, alt kısım genellikle kaba tüylü, sıklıkla geriye dönük tüylü. Yapraklar ± tüysüz; tabandakiler mızraksı ilâ eliptiğe kadar, düz veya dişli ilâ az teleksiye kadar, çabuk solan; gövde yaprakları daha küçük, üst taraftakiler genellikle uzun şeritsi. Filariler beyaz-kaba tüylü, orta damar üzerinde sert tüyler var ya da yok; orta damar tüysüz, yaşa göre kalınlaşmış; en içteki filariler zarsı kenarlı. Kapçıklar (meyveler) yaklaşık 3 mm, soluk sarımsı-kahverengi; gaga 4−5 mm, nahif, tabanda eklemsiz; sorguç yaklaşık 6 mm.

Çiçeklenme zamanı: Temmuz−Eylül.

Habitat (yaşam ortamı): Kayalık ve kumlu yerler, nadas tarlalar, 150−2700 m.

Kaynak:

Mathew B (1975). Chondrilla juncea L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 5: 812.

Halk Betimi:

Ülkemizde“karakavuk” olarak bilinen bu tür, Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’da doğal olarak yetişir. Dünyanın diğer ılıman bölgelerine de yayılmış istilacı bir bitki olarak bilinir. Sarı renkte çiçeklere sahip, 1 metreye kadar uzayabilen mumsu görünüşlü ikiyıllık veya çokyıllık otsu bir bitkidir. Bitkinin tohumları zehirlidir, ancak yağışlar verimli olduğu zaman, bu bitki önemli bir polen kaynağıdır ve nektarından az miktarda “altın bal” adı verilen güçlü bir doğal antibiyotik bal üretilebilir. Yunanistan’ın Girit Adası’nda bitkinin yaprakları ve genç sürgünleri çiğ veya haşlanmış olarak salatalarda kullanılır. Araştırmacılara göre karakavuk tıbbi anlamda güçlü bir antioksidan aktivitesine sahiptir.

Kaynaklar:

Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Chondrilla_juncea/, Erişim Tarihi: 11.01.2016.

Anonim 2 (2016). http://www.fs.fed.us/database/feis/plants/forb/chojun/all.html/, Erişim Tarihi: 11.01.2016.

Pieroni A, Janiak V, Dürr CM, Lüdeke S, Trachsel E and Heinrich M. (2002). In vitro antioxidant activity of non-cultivated vegetables of ethnic Albanians in southern Italy. Phytother Res 16(5): 467-73.

Ekim T (2012). Chondrilla l., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 140.