Carpinus betulus L. Gürgen

Carpinus betulus L. - Gürgen

Bilimsel Betim:

25 m’ye kadar uzayabilen ağaç, pürüzsüz gri ağaç kabuklu. Kütük genellikle altta oluklu. Genç sürgünler kahverengi, parlak, ve bazen tüylü; tomurcuklar kırmızımsı-kahverengi, tüysüz veya kısmen tüylü. Yapraklar yumurtamsı, sivri veya sipsivri uçlu, 5−10 × 3−5 cm, 10−15 çift damarlarla, düzenli iki kez testeredişli, tabanda kısmen veya simetrisiz yüreksi veya yuvarlak, yoğun tüylü damar eksenleri dışında her iki yüzüde tüysüz. İnvolukrum 3-loplu, düz veya kısmen testeredişli, belirgin damarlı, orta lop yaklaşık 4 cm’ye kadar, yanal loplar ± eşit, orta lobun 1/3−1/2’si kadar .

 

Çiçeklenme zamanı: Temmuz−Ağustos.

Habitat (yaşam ortamı): Geniş yapraklı dökülücü (meşe-kayın) ve karışık (köknar-ladin-kayın) ormanlar veya bazen saf topluluklar halinde, 10−1600 (−1800) m.

 

Kaynak:

Yaltırık F (1982). Carpinus betulus L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 684.

Halk Betimi:

Ülkemizde “gürgen” olarak bilinen bu tür, Batı Asya ve Güney İngiltere’de dahil Avrupa’da yayılış gösterir. Yaprak döken küçük veya orta boylu bu ağaç 25 metreye kadar uzayabilir. Temmuz ile Ağustos ayları arasında çiçek açar ve geniş yapraklı dökülücü veya karışık ormanlarda yetişir. İyi bir büyüme için ılık bir iklime ihtiyaç duyarlar. Orta derecede nemli ve verimli toprakları ve gölgelik alanları tercih eder. Bahçe düzenlemelerinde uzun boylu çitler veya süslü şekilde budanmış çalılıklar oluşturmak için sıkça kullanılır. Odunları sert ve ağır olduğu ve özellikle ağır aşınmalara dayanıklı oluğu için araba tekerleği, su çarkları, dişli çark, alet kolları, doğrama tahtaları ve tahta kazıkların yapımında kullanılır. Aynı zamanda yakacak olarak çok uygun odunlardır, sıcağı fazla verir ve yavaş yavaş yanarlar.

 

Kaynaklar:

Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Carpinus_betulus/, Erişim Tarihi: 05.02.2016.

Anonim 2 (2016). http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Carpinus+betulus/, Erişim Tarihi: 05.02.2016.

Anonim 3 (2016). https://www.rhs.org.uk/plants/details?plantid=4410/, Erişim Tarihi: 05.02.2016.

Aksoy N (2012). Caprinus L., Şu Eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 219.