Anchusa azureaMill. - Sığırdili
Bilimsel Betim:
Kaba kıllı ilâ sitrigoza kadar çokyıllık bitkiler; gövdeler dik, 20−150 cm. Yapraklar şeritsi-eliptik ilâ mızraksı veya tersmızraksıya kadar, 50−200 × 6−40 mm, ± dümdüz ilâ hafif fırfırlı-kütdişliye kadar; tüy örtüsü yoğun, yumuşak veya sert kıllı. Çiçekdurumu meyvede oldukça uzamış, bırakteler çok kısa, şeritsi-mızraksı. Çanak çiçekte yaklaşık 8 mm, meyvede 12−15 mm, hemen hemen tabana doğru şeritsi, sivri loplara bölünmüş. Taç menekşe ilâ koyu maviye kadar renkli, bazen soluk veya tam beyaz, tüp 6−10 mm; loplar 5−8 mm. Sitamenler tüpün ucuna bağlı ve pullarla örtüşür. Fındıkçıklar 6−10 × 2−3 mm, dikdörtgensi, dik.
Çiçeklenme zamanı: Nisan−Temmuz.
Habitat (yaşam ortamı): Tarlalar, kuru step, vs., 0−2500 m.
var. azurea
Yapraklar otsu, kısa kıllı ilâ kıllıya kadar. Yapraklar kıllı ilâ şişkin-kısa kıllıya kadar (tüy örtüsü tek şekilli); üst yapraklar şeritsi.
Kaynak:
Chamberlain DF (1978). Anchusa azurea Mill., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 6: 393.
Halk Betimi:
Ülkemizde “sığırdili” olarak bilinen bu tür, Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Afrika’da doğal olarak yetişen çokyıllık tüylü bir bitkidir. Yarım metreden fazla uzayabilen bu bitki parlak mor-mavi çiçeklere sahiptir. Yenildiğinde felce neden olabilecek bazı alkaloidler içerir. Türk halk hekimliğinde yara iyileştirici ve idrar söktürücü olarak kullanılmıştır. Bitkinin köklerinden kırmızı boya elde edildiği gibi ayrıca yaprak ve çiçekleri egzama tedavisinde kullanılmıştır. Genellikle ekilebilir tarla kenarlarında, çöplük alanlarda, yol kenarlarında ve taşlık tepelerdeki bozkırlarda bulunur.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2015). https://en.wikipedia.org/wiki/Anchusa_azurea/, Erişim Tarihi: 22.12.2015.
Anonim 2 (2015). http://www.naturalmedicinalherbs.net/herbs/a/anchusa-azurea=anchusa.php/, Erişim Tarihi: 22.12.2015.
Çöteli E (2015). Tort (Anchusa azurea Miller var. azurea) Bitkisindeki A, E, C Vitaminleri, Malondialdehit ve Glutatyon Miktarlarının Araştırılması. Fen Bilimleri Dergisi 5(2): 155−162.
Körüklü ST (2012). Anchusa L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 223−224.