Alnus glutinosa (L.) Gaertn. Kızılağaç

Alnus glutinosa (L.) Gaertn. - Kızılağaç

Bilimsel Betim:

Koyu kahverengi renkli ve çatlaklı ağaç kabuklarına sahip 20(−30) m’ye kadar uzanan ağaç. Genç sürgünler yapışkan, tüysüz veya ± kaba tüylü. Yapraklar tersyumurtamsı ilâ neredeyse dairesele kadar veya genişçe dikdörtgensi-eliptik, 3,5−13 × 3−11 cm, az girintili, yuvarlak veya uçta hafifçe sivri, tabanda genişçe kamamsı, iki kez testeredişli, damar koltuklarındaki tüy kümeleri veya alt yüzde havlı-cılız tüyler hariç tüysüz, 4−11 çift damarlı; yaprak sapı ± tüysüz veya kaba tüylü, 0,7−3 cm. Meyveli amentumlar 1−1,8 × 0,6−1,1 cm, bariz şekilde saplı. Fındıklar koyu- veya kırmızımsı-kahverengi renkli, 2−3 mm, dar kanatlı.

subsp. glutinosa

Sürgünler ve yaprak sapları kaba tüylü; yapraklar alt tarafta havlı-cılız tüylü, 4−8(−9) çift lateral damarlı, tersyumurtamsı ilâ neredeyse dairesele kadar, az girintili.

Çiçeklenme zamanı: Nisan.

Habitat (yaşam ortamı): Yaprak döken ormanlar, nemli yerler, akarsu kenarları, 0−1600 m.

Kaynak:

Yaltırık F (1982). Alnus glutinosa (L.) Gaertner, Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 691–692.

Halk Betimi:

Ülkemizde “kızılağaç” ismiyle bilinen bu bitki, Avrupa, Güneybatı Asya ve Kuzey Afrika doğal olarak yetişir. Orta boylu, kısa yaşamlı, yaklaşık 30 m’ye kadar uzayan bir ağaçtır. Nisan ayında çiçeklerini açar ve yaprak döken ormanların kenarları, nemli alanlar ve akarsu koridorlarında yetişir. Kızılağaç genellikle böcek, liken ve mantar gibi ağaçlara tamamen bağımlı yaşayan canlılar için besin ve barınak sağlar. Ağacın ahşabı, su altındaki temellerinin yapımında, kağıt ve fiber levha üretiminde, tütsülenmiş gıdaların elde edilmesinde, doğramacılık, tornacılık ve oymacılıkta kullanılır. Araştırmalar bu ağacın tohum özütlerinin patojen (hastalık yapıcı) bakterilere karşı aktif olduğunu gösteriyor.

Kaynaklar:

Anonim (2015). https://en.wikipedia.org/wiki/Alnus_glutinosa/, Erişim Tarihi: 22.12.2015.

Aksoy N (2012). Alnus Mill., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 218.