Ajuga chamaepitys (L.) Schreb. Acıgıcı

Ajuga chamaepitys (L.) Schreb. - Acıgıcı

Bilimsel Betim:

Çokyıllık, ikiyıllık veya biryıllık otlar, çok değişken. Gövdeler sürünücü veya yükselici, çeşitli şekillerde tüylü veya tüysüz. Gövde yaprakları kamamsı ilâ kamamsı-dikdörtgensiye kadar, kısa 3-loplu ilâ derince 3(−5)-parçalıya kadar, tüylü, ülgerli, yünlü veya neredeyse tüysüz; çiçek (floral) yaprakları genellikle biraz daha derin bölünmüş. Yalancı çevrel çiçekdurumları (vertisillasterler) 2-çiçekli. Çanak 4−6 mm, dişler tüpün 0,5−1(−2) katı kadar. Taç sarı (bazen kuruyunca pembemsi), 8−30 mm, üst dudaklar kısa ve derin girintili, alt dudağın orta lobu iki loplu. Sitamenler, indirgenmiş üst dudaktan taşkın. Fındıkçıklar 2,5−4 mm, enine az buruşuk, sıklıkla uçlara doğru çukurcuklu. Kireçsever (kireççil).

 

subsp. chia (Schreber) Arcangeli

Alt çiçek (floral) yapraklarının orta lobu şeritsi, 6−daha fazla kez genişliğinden daha uzun, daralan taban kısmı kadar veya daha uzun, gövdeler yayık-tüylü veya sadece 2 karşılıklı tarafta kısa tüylü; taç 16−23 mm.

 

Çiçeklenme zamanı: Nisan−Temmuz.

Habitat (yaşam ortamı): Taşlık yamaçlar, bozkırlar, üzüm bağları, nadasa bırakılmış tarlalar, atık ve çakıllı alanlar, 0−2000 m.

 

Kaynak:

Davis PH (1982). Ajuga chamaepitys (L.) Schreber, Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 47.

Halk Betimi:

Ülkemizde “acıgıcı” olarak bilinen bu tür, Avrupa, Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika’da yayılış gösterir. Sarı renkli çiçeklere sahip, 40 cm’ye kadar boylanabilen, küçük tekyıllık, ikiyıllık veya çokyıllık otsu bir bitkidir. Nisan ve Temmuz ayları arasında çiçek açar ve taşlık yamaçlar, bozkırlar, üzüm bağları, nadasa bırakılmış tarlalar, atık ve çakıllı alanlarda yetişir. Kırmızımsı-mor renkte, dörtköşeli tüylü gövdesi ile küçük bir çam ağacına benzer. Yapraklarının çam ibrelerine (yapraklarına) benzer bir kokusu vardır. Uyarıcı, idrar ve adet söktürücü özelliklere sahiptir. Ayrıca, herbalistler tarafından gut ve romatizma hastalıklarının tedavisinde kullanılır.

 

Kaynaklar:

Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Ajuga_chamaepitys/, Erişim Tarihi: 14.02.2016.

Anonim 2 (2016). http://www.arkive.org/ground-pine/ajuga-chamaepitys, Erişim Tarihi: 14.02.2016.

Köse B Y (2012). Ajuga L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 547–548.