AMARANTHACEAE - HOROZİBİĞİGİLLER
Bilimsel Betim:
Biryıllık veya çokyıllık otlar, neredeyse çalımsı bitkiler ilâ çalılara kadar, nadiren odunsu tırmanıcı veya ağaçlar, sıklıkla etli ve/veya tuzcul: gövdeleri bazen etli, sıklıkla şişkin düğümlü. Yapraklar genelde basit, genellikle almaşlı (sarmal) veya karşılıklı, bazı etli bitkilerde indirgenmiş veya nadiren yok (örneğin Salicornia L.);kenarları genellikle düz veya nadiren loplu, dişli veya az teleksi; sitipul yok. Çiçekdurumu başak, baş şeklinde, tirsus ve talkım çiçekdurumları halinde veya nadiren tek çiçekli, sıklıkla bırakteli. Çiçekler genellikle iki eşeyli veya tek eşeyli (birevcikli, andromonoik,ginomonoik, ikievcikli, androdioik, nadirenpoligamodioik), aktinomorf, tabla sıklıkla mevcut ve bazen tırnaklı; bırakteoller sıklıkla kuru kağıtsı, gösterişli. Çiçekörtüsü 1 halkalı, serbest veya tabanda birleşik, çanakyapraksı ilâ taçyapraksıya kadar, genellikle kiremitvari, kuru ilâ etliye kadar, sıklıkla kalıcı. Sitamen filamentleri serbest veya birleşik; anterler içedönük; sitaminotlar 0−5. Yumurtalık üstdurumlu veya kısmen altdurumlu (Beta L.); karpeller birleşik; göz 1: tohumtaslağı 1 (birkaç taneye kadar); tabandan pilasentalanmalı. Meyvegenellikle fındıksı veya üzümsü, kapsül veya kapçık tipinde.
Kaynak:
Byng JW (2014). Amaranthaceae, Şu eserde: The Flowering Plants Handbook: A practical guide to families and genera of the world. Plant Gateway Ltd., Hertford, UK., s. 354.
Halk Betimi:
“Horozibiğigiller ailesi”, çoğunluğu tekyıllık veya çokyıllık otsu bitkiler, yarı çalılar, çalılar, nadiren odunsu tırmanıcılar veya ağaçlar, sıklıkla etli ve/veya tuzcul bitkilerden oluşur.Tropiklerden ılıman bölgelere kadar dünya üzerinde yaygın ve kozmopolit bir yayılışa sahiptir.Türlerin çoğu tuzculdur, tuzlu toprakları tolere edebilir veya kuru steplerde veya yarı çöllerde yetişir. Bu ailede bazı önemli gıda bitkileri yer alır; ıspanak (Spinacia oleracea L.),Beta vulgaris L. türünün kültür formlarından elde edilen şeker pancarı, pancar, pazı, yem pancarıgibi. Son yıllarda oldukça popüler olan ve tahılların içine karıştırılan, glütensiz ve yüksek protein ve lif içeriğine sahip kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) ve kaniva (Chenopodium pallidicaule Aellen) gibi bazı tohumlar.Bazı türleri tıbbi bitki “Meksika çayı (Dysphania ambrosioides (L.) Mosyakin & Clemants)” olarakbazı türleri de süs bitkisi “horozibiği (Amaranthus L.)”, “alternanthera(Alternanthera Forssk.)” olarak kullanılır. Ayrıca, birçok türün polen alerjisine neden olduğu bilinmektedir.
Kaynaklar:
Anonim (2015).https://en.wikipedia.org/wiki/Amaranthaceae, Erişim Tarihi: 19.12.2015.
