THYMUSL. - THYME
Bilimsel Betim:
Küçük çalılıklar, yastıksı bitkiler veya çokyıllık otlar, en azından tabanda odunsu. Yapraklar dümdüz ve yassı veya alta doğru kıvrık kenarlı ve/veya kenarlar kalınlaşmış (nadiren omurgalı veya neredeyse üçyüzlü), sapsız veya saplı, sıklıkla aya tabanına doğru kirpikli. Bırakteler, çanaklar ve özellikle yapraklar sapsız renksiz ilâ parlak kırmızıya kadar bezeli (yağ noktaları), basit tüyler genellikle mevcut. Yalancı çevrel çiçekdurumları (vertisillasterler) 2−çok çiçekli, çiçek (floral) yaprakları tarafından taşınan veya belirgin şekilde farklılaşmış bıraktelerle tepede bir baş şeklinde yoğun. Bırakteoller sıklıkla çok küçük. Çanak belirgin iki dudaklı; tüp silindirik ilâ çansıya kadar, 10−13-damarlı, düz, genellikle şişkin (göbekli) değil, boğazda sakallı; üst dudak geniş, ± yayık veya geriye kıvrık, 3-dişli ilâ 1/10−1/2’sine kadar; alt dişler bizsi, kirpikli, yukarı doğru kıvrık. Taç mor, pembe, krem veya beyaz; tüp düz, halkasız; üst dudak derin girintili, ± düz; alt dudak üçloplu. Sitamenler 4, erdişilerde taşkın, teka paralel veya divergent (birbirinden uzaklaşan). Fındıkçıklar tüysüz. Genellikle ginodioik.
Kaynak:
Jalas J (1982). Thymus L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 349.
Halk Betimi:
Küçük çalılar, yastıksı bitkiler veya çokyıllık otsu bitkilerden oluşan bu cins ülkemizde yaygın olarak “kekik” ismiyle bilinir ve Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’nın ılıman bölgelerinde yayılış gösterir. Dünya üzerinde yaklaşık olarak 315 türü bulunan bu cinsin ülkemizde 40 türü (42 takson) bulunur. Mor, pembe, krem ya da beyaz renkte çiçeklere ve aromatik yapraklara sahiptirler. Kekik dünya üzerinde birçok ülkede yetiştirilmekte ve çok farklı şekillerde kullanılmaktadır. Kekik çayı kullanım şekillerinin başında gelse de, kurutulmuş haliyle baharat olarak Anadolu’nun birçok yöresinde özellikle de et yemeklerinde kullanılmaktadır. Kekik çayı boğaz ağrısı ve öksürüğe iyi gelir ve adet döngüsünü düzenlemeye yardımcı olur. Ayrıca kekik çayı bağışıklık sistemini koruması, kolesterolü düşürmesi ve mideye iyi gelmesi gibi özelliklerinden dolayı da tercih edilir. Diğer taraftan, kekik türlerinden antibakteriyel özelliğe sahip “timol” isimli bir yağ elde edilir ve birçok alanda kullanılır.
Kaynaklar:
Anonim (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Thymus_(plant)/, Erişim Tarihi: 17.02.2016.
Yıldız B (2012). Thymus L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 598–602.
