ORIGANUML. - MERCANKÖŞK
Bilimsel Betim:
Odunsu veya otsu çokyıllıklar, tüylü veya tüysüz (sıklıkla mumlu). Gövdeler çok, yükselici veya dik, genellikle dallanmış. Yapraklar neredeyse sapsız veya ± saplı, eliptik, yumurtamsı, yüreksi veya neredeyse dairesel, dümdüz veya ± dişli, uç küt veya sipsivri. Yalancı çevrel çiçekdurumları (vertisillasterler) 2−birkaç çiçekli, ± yoğun başak benzeri çiçekdurumları (başakçıklar) halinde toplanmış ve bunlar sıklıkla bileşik salkım veya yalancı şemsiye şeklinde. Bırakteler her zaman yapraklardan şekil ve yapı olarak farklı, genellikle kiremitvari, çanağın 1/2−3 katı kadar uzun, ya zarımsı ve kısmen mor veya sarımsı-yeşil, ya da yapraklara benzer yapıda ve renkte. Çiçekler erdişi veya ginodioyik (yumurtalık iki evcikli). Çanak değişken, ± aktinomorf ve 5-dişli veya zigomorf ve 1−2-dudaklı, 13 veya yaklaşık 10-damarlı; boğaz genellikle tüy halkalı. Taç mor, pembe veya beyaz, ± eşit 2-dudaklı, tüp 1 bazen kesecikli veya yassılaşmış; üst dudak derin girintili veya kısa iki loplu; alt dudak 3-loplu. Sitamenler 4, alttaki çift daha uzun, taşkın veya taç içinde ± içkin, üst dudağın altında yükselici, düz veya divergent (birbirinden uzaklaşan); filamentler ± eşit değil; tekalar divergent (birbirinden uzaklaşan). Fındıkçıklar küçük, yumurtamsı, kahverengi.
Kaynak:
Ietswaart JH (1982). Origanum L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 297−298.
Halk Betimi:
Odunsu veya otsu çokyıllık bitkilerden oluşan bu cins ülkemizde “mercanköşk” ismiyle bilinir ve Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’nın ılıman bölgelerinde doğal olarak yetişir. Dünya üzerinde yaklaşık olarak 56 türü bulunan bu cinsin ülkemizde 27 türü (30 takson) bulunur. Güçlü aromatik yapraklara ve çiçeklere sahiptir. Başta “mercanköşk (Origanum majorana L.)” ve “karakınık (Origanum vulgare L.)” olmak üzere birçok türü “kekik (Thymus L.)” yerine baharat olarak kullanılır. Bazıları da yatıştırıcı, idrar artırıcı, gaz söktürücü ve terletici amaçlarla tıbbi olarak kullanılır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Origanum, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Anonim 2 (2016). https://gobotany.newenglandwild.org/genus/origanum/, Erişim Tarihi,: 14.02.2016.
Anonim 3 (2016). http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Lamiaceae/Origanum/, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
Sadıkoğlu N (2012). Origanum L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 568–570.
.JPG)