ONOSMAL. - EMZİKOTU
Bilimsel Betim:
Çokyıllık, genellikle odunsu tabanlı (yarı çalımsı) otlar veya ikiyıllık otsu bitkiler. Tüy örtüsü genellikle sert tüylü ilâ tüysüz veya yıldızsı kısa tüylü tüberküller arasından çıkan yayık veya yatık setalıya (sert kıllı) kadar; tüberküller nadiren yok, setalar nadiren tüylere indirgenmiş. Çiçekler uçta veya hem uçta hem de yanda, bırakteli simöz; çiçeklenme döneminde çiçekler genellikle sarkık. Çanak tabana doğru 5 parçalı veya nadiren tabana yakın kısa çanaksı tüp şeklinde, çanak lopları hafifçe veya bariz bir şekilde çiçeklenme dönemi sonrası uzamakta. Taç tüpsü, silindirik-çansı ilâ çomaksıya kadar şekilde, beyaz, krem, sarı ya da başlangıçta turuncu, daha sonra bazı türlerde çiçeklenme döneminde kırmızımsı, kahverengimsi ya da maviye döner, loplar genellikle çok kısa, dik ya da aşağı doğru kıvrık. Halka tüysüz, nadiren tüylü. Filamentler yassılaşmış, alt kısımda taç tüpüne yapışık, üstte serbest; anterler ± oksu, genellikle tabanda birleşik, nadiren serbest veya yanlamasına birleşik, içkin veya nadiren taşkın, genellikle verimsiz konektif uçlu. Sitilus ipliksi, genellikle taşkın; sitigma küçük, top başlı veya çok küçük iki loplu. Fındıkçıklar 4 veya daha az, yumurtamsı ilâ üç köşeliye veya iki piramitliye kadar, sivri veya ± yanlamasına yassılaşmış gagalı, genellikle pürüzsüz ve parlak, nadiren buruşuk veya tüberküllü.
Kaynak:
Riedl H. (1978). Onosma L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 6: 326.
Halk Betimi:
Çokyıllık veya ikiyıllık bitkilerden oluşan bu cins ülkemizde “emzikotu” ismiyle bilinir, Akdeniz ve Batı Asya’da doğal olarak yetişir. Tüp şeklinde beyaz, krem, sarı, turuncu, kırmızımsı, kahverengimsi ya da mavimsi çiçekleri vardır. Farklı araştırıcılara göre dünya üzerinde 77 ile 150 arasında ve Türkiye’de 92 tür (98 takson) vardır. Tüm türler genellikle kuru veya nemli, güneşli habitatlarda, çoğunlukla kaya yarıklarının içinde bulunur. Bazı türleri kaya bahçe bitkisi olarak kullanılır.
References:
Anonim 1 (2015). https://en.wikipedia.org/wiki/Onosma, Erişim Tarihi: 24.12.2015.
Binzet R (2012). Onosma L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 234−240.
