DACTYLORHIZANeck. - BALKAYMAK SALEBİ
Bilimsel Betim:
Yumrular yassı, elsi bölünmüş veya turpsu, kısa loplu. Gövde içi dolu veya ± boş, yapraklı. Yapraklar morumsu benekli veya değil. Başak sıpata-benzeri yapraklarla çevrelenmeden ortaya çıkar. Bırakteler otsu, sıklıkla gülrengi-mor, morumsu-menekşe, sarı veya nadiren beyaz renkteki çiçekleri aşan. Yan çanakyapraklar dik, yayık veya geriye kıvrık; sırt çanakyaprak ± dik, kısa taçyapraklarla yakınlaşarak gevşek bir miğfer oluşturmuş. Dudak dümdüz veya ± 3-loplu, mahmuzlu, yukarıda küçük sivilceli, çizgi ve lekelerle koyu renkte desenli. Mahmuz silindirik veya konik, yumurtalıkla eşit. Sütun (kolumn) kısa, dik; rostellumun (küçük gaga) orta lobu paralel anter keseleri arasında yer alır; polen kütlesi (poliniya) çomaksı, saplı, herbiri bezeye (yapışkan tabla: viskidiyum) yapışmış, 2 beze tek bir kese (kesecik) içinde örtülü. Yumurtalık sapsız, tüysüz.
Kaynak:
Renz J & Taubenheim G (1984). Dactylorhiza Neck. ex Nevski, Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 535.
Halk Betimi:
Ülkemizde “balkaymak salebi” olarak bilinen bu cins Avrupa, Asya, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kuzey Amerika’da doğal olarak yetişir. Dünyada yaklaşık olarak 112 türü bulunan bu cinsin ülkemizde 23 türü (40 takson) bulunur. Cins ismini Yunanca’dan "daktylos (parmak)" ve "rhiza (kök)" kelimelerinden almış olup bitkinin basık ve parmak benzeri elsi iki veya beş loplu yumrulu köklerini işaret eder. Balkaymak salebi nemli ormanlar, ovalar, çayırlar ve bataklıklardaki nemli topraklarda bulunurlar.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2017). https://en.wikipedia.org/wiki/Dactylorhiza, Erişim Tarihi: 04.05.2017.
Anonim 2 (2017). http://www.aos.org/orchids/orchids-a-to-z/letter-d/dactylorhiza.aspx, Erişim Tarihi: 04.05.2017.
Anonim 3 (2017). http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Orchidaceae/Dactylorhiza/, Erişim Tarihi: 04.05.2017.
Anonim 4 (2017). http://goorchids.northamericanorchidcenter.org/genus/dactylorhiza/, Erişim Tarihi: 04.05.2017.
Güler N (2012). Dactylorhiza Necker ex Nevski, Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 631–635.
