COLCHICUM L. - ACIÇİĞDEM
Bilimsel Betim:
Çokyıllık, gövdesiz otsu bitkiler. Depo gövde tunikli korm halinde, bazen yatay rizom-benzeri sitolonlu uzantılara sahip sobollu; tunikler zarımsı, kağıtsı veya derimsi, sıklıkla tüpsü ve kalıcı bir “boyun” şeklinde uzamış. Gelişen yapraklar ve çiçekdurumu zarsı bir kın tarafından çevrelenmiş (katafil). Yapraklar tabanda, çiçeklenmede kısmen gelişmiş (sinantus: çiçeklerle aynı zamanda gelişen) ya da çiçeklenmeden sonra gelişen (histerantus: bitki çiçeklendikten sonra gelişen), bazen çiçekler solmaya başlarken gelişir (subsinantus: neredeyse çiçekler solarken ortaya çıkan). Çiçekler tek ya da kümeler halinde, her biri küçük bırakteler tarafından taşınır ve çok kısa çiçek saplı, çiçek sapları olgun kapsül olarak uzar. Çiçek örtüsü çansı, huni şeklinde, tekerleksi ya da yıldız şeklinde, mor, pembe veya beyaz, bazen damalı. Çiçek örtüsü segmentleri 6, eşit ya da neredeyse eşit 2 seri halinde birleşip tabanda tüp teşkil eder; segmentlerin tabanı bazen kulakçıklı; boğaz bazen bir “filament kanalı” oluşturacak şekilde filament tabanlarının her bir tarafında sırtlı, bu çıkıntılar tüysüz veya tüylü. Sitamenler çiçek örtüsü segmentlerinin tabanına bağlı, 1 ya da 2 serili; filamentler nahif, bazen tabanda kalınlaşan; anterler sırttan bağlı, oynak (Türkiye’deki türlerde), içedönük yarılan. Sitiluslar 3, serbest, sitigmalar nokta şeklinde ya da bir yanda sitilus boyunca kayıcı (dekürent); yumurtalık toprakaltında. Kapsül septumlar boyunca yarılan, 3-gözlü, tohumlar çok sayıda, neredeyse küremsi veya küremsi.
Halk Betimi:
Çokyıllık otsu bitkilerden oluşan bu cins ülkemiz “acıçiğdem” ismiyle bilinir ve Batı Asya, Avrupa, Akdeniz kıyılarının belirli bölümlerinde ve Afrika’da doğal olarak yayılış gösterir. Dünyada yaklaşık olarak 103 türü bulunan bu cinsin ülkemizde 47 türü (49 takson) bulunur. Bu bitkiler kalıtsal Akdeniz Ateşi ve gut hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçların terkibine giren bir çeşit alkaloid olan “kolşisin” maddesi içerir. Yaprakları, soğanları ve tohumları zehirlidir.
References:
Anonim (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Colchicum/, Erişim Tarihi: 21.02.2016.
Düşen O (2012). Colchicum L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 371–375.
.JPG)
.JPG)