Teucrium chamaedrysL. - Kısamahmut
Bilimsel Betim:
Odunsu çokyıllık ot, sıklıkla rizomlu, 5−50 cm, çok değişken tüy örtülü. Yapraklar dikdörtgensi veya tersyumurtamsı-dikdörtgensi, tabanda kamamsı, genellikle kütdişli-dişli veya kısa lopcuklu, loplar dümdüz veya dişli. Yalancı çevrel çiçekdurumları (vertisillasterler) (2−)4−8-çiçekli, yoğun veya ± gevşek tepe salkımları halinde, çiçek (floral) yapraklar (bırakteler) genellikle gövde yapraklarında bariz farklı, dümdüz veya dişli; çiçek sapları çanakla eşit veya genellikle daha kısa. Çanak tüpsü-çansı, tabanda neredeyse hörgüçlü, dişler mızraksı-üçgensi, ± bizsi-uçlu, kenarlar genellikle yoğun kısa tüylü ve seyrekçe uzun-tüylü, veya sadece uzun tüylü, veya tüysüz, genellikle morumsu. Taç kırmızımsı-mor, çanağın 2 katı kadar. Sitamenler en azından üst yan loplar kadar uzun.
subsp. chamaedrys
Çanak dişleri sık kısa ve uzun tüylerle kaplı.
Çiçeklenme zamanı: Haziran−Eylül.
Habitat (yaşam ortamı): Orman açıklıkları, uçurumlar, yamaçlar, bozkırlar, 0−1600 m.
Kaynak:
Ekim T (1982). Teucrium chamaedrys L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 53.
Halk Betimi:
Ülkemizde “kısamahmut” olarak bilinen bu tür, Akdeniz havzası, Ortadoğu ve İran’da doğal olarak yayılış gösterir. Kırmızımsı-mor renkte çiçeklere sahip, 50 cm’ye kadar boylanabilen, yarı-çalımsı çokyıllık otsu bir bitkidir. Haziran ve Eylül ayları arasında çiçek açar ve orman açıklıkları, uçurumlar, yamaçlar ve bozkırlarda yetişir. Geçmişte gut hastalığının tedavisinde şifalı bir bitki olarak kullanılmıştır. Bulgaristan'da, bu bitkinin yapraklarından yapılan bir çay gastrit rahatsızlığını hafifletmek amacıyla kullanılır.
Kaynaklar:
Anonim (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Teucrium_chamaedrys/, Erişim Tarihi: 17.02.2016.
Dirmenci T (2012). Teucrium L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 595–598.