Pisum sativumL. Boylu Bezelye

Pisum sativumL. - Boylu Bezelye

Bilimsel Betim:

Çıplak, mavirnsi-yeşil tekyıllık, gövdeler 10−200 cm, sıklıkla tırmanıcı. Yaprakçıklar 1−4-çift, dümdüz veya dişli; sitipullar 1,5−8 cm uzunluğunda, meyilli yumurtamsı, en azından altta dişli, yuvarlak ve tabanda gövdeyi kısmen saran; sülükler dallanmış. Çiçek sapı sitipulların 1/4−4 katı kadar uzunlukta, 1−3-çiçekli, kısa aristalı veya değil, genellikle yaprakçıklardan daha büyük. Çiçekler 16−30 mm, geniş leylak renkte bayrakçıklı ve koyu kırmızımsı-mor kanatçıklı, veya çiçekler beyaz. Çanak 8−15(−20) mm; dişler neredeyse eşit, tüpten daha uzun, yumurtamsı-mızraksı, ± sipsivri, otsu. Bakla dikdörtgensi-şeritsi veya şeritsi, 40−70(−150) × 7−17(−30) mm; tohumlar 3−10, en azından 5 mm çapında, tohum kabuğu yoğun sivilceli, veya pürüzsüz veya kırışık.

 

subsp. elatius (M.Bieb.) Asch. & Graebn.

Tohumlar yoğun sivilceli; çiçekdurumu sapları sitipulların 1/2−4 katı kadar uzun; çiçekler iki renkli; baklalar 7−12 mm genişliğinde (yabani)

 

var. elatius

Çiçekdurumu sapları 1−2(−3)-çiçekli, sitipulların 2−4 katı kadar uzun; yaprakçıklar (2−)3−4-çift; gövdeler 60−200 cm; çiçekler (20−)25−30 mm.

 

Çiçeklenme zamanı: Nisan–Mayıs(−Haziran).

Habitat (yaşam ortamı): Kayalık veya çimenlik yamaçlar, harabeler, tarla kenarları, 0−1700 m.

 

Kaynak:

Davis PH (1970). Pisum sativum L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 3: 370.

Halk Betimi:

Ülkemizde “boylu bezelye” ismiyle bilinen bu bitki, Akdeniz Havzası ve Yakın Doğu kökenlidir, ancak günümüzde birçok kültür çeşidi tohum ve meyvesi için yaygın olarak yetiştirilir. Lavanta, mor veya beyaz renkte çiçeklere sahip, 200 cm’ye kadar boylanabilen tekyıllık bir bitkidir. Nisan ve Mayıs ayları arasında çiçek açar ve kayalık veya çimenlik yamaçlar, harabeler ve tarla kenarlarında yetişir. Bezelye yüksek miktarda lif, protein, vitamin (folik asit ve C vitamini), mineraller (demir, magnezyum, fosfor ve çinko) ve lutein (görmeye yardımcı olan sarı bir karotenoid pigment) içerir.

 

Kaynaklar:

Anonim (2018). http://eol.org/pages/703192/overview, Erişim Tarihi: 25.03.2018.

Keskin M (2012). Pisum L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 485.