Nigella arvensisL. - Tarla Çörekotu
Bilimsel Betim:
Bitki mumlu, 10−50 cm, genellikle dallanmış. Gövde yaprakları derin teleksi, üç parçalı veya dümdüz, her bir parça şeritsi veya kısa ve dikdörtgensi. Çanakyapraklar soluk mavi, grimsi veya kirli beyaz, genişçe yumurtamsı, sipsivri ayalı, tabanda kesik veya neredeyse yüreksi ve neredeyse aya kadar uzun pençe boyunca daralmış. Alt dudaklı taçyapraklar iki parçalı, loplar tepede kalınlaşmış kısa yaprakçık parçalarına doğru daralmış, üst dudak şeritsi ve daha kısa. Anterler sarımsı, kısa veya uzun mukrolu. Foliküller (meyveler) kendi uzunluğunun ⅔’üne kadar birleşik, her biri dış yüzde 3 belirgin damarlı, ± tüberküllü ancak hafifçe enine buruşuk veya değil; gaga folikülden biraz daha uzun veya daha kısa. Tohumlar üç köşeli.
Çiçeklenme zamanı: Haziran−Ağustos.
Habitat (yaşam ortamı): Bozkır, atık alanlar, tarlalar vs., 0−1700 m.
var. glauca Boiss.
Foliküller dikdörtgensi, uzunluklarının ½’si ilâ ⅔’üne kadar birleşik; gaga dik veya kısmen birbirinden uzak (divergent); yaprakçık parçaları şeritsi.
Kaynak:
Davis PH (1965). Nigella arvensis L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 1: 100−101.
Halk Betimi:
Ülkemizde “tarla çörekotu” ismiyle bilinen bu tür Batı Asya’da doğal olarak yetişir. Boyu 50 cm’den kısa, soluk mavi, grimsi veya kirli beyaz renklerde çiçekler açan otsu biryıllık bir bitkidir. Diğer varyetelerden farklı olarak, çıplak çiçeklere, dikdörtgensi meyvelere ve dik gagalara sahiptir. Bitkinin tohumları hafif aromalıdır, fakat öğütüldüğünde veya çiğnendiğinde kekik benzeri bir koku ortaya çıkar. Tadı aromatik ve biraz acıdır. Çörekotu (çiğ veya pişmiş) genellikle ekmeklere veya keklere tad vermek için kullanılır. Asurilerin krallığı ve eski Mısırlılar tarafından 3000 yıldan fazla zamandır kullanılan bu bitki aynı zamanda Antik çağlardan beri Asyalı bitki uzmanları ve eczacılar tarafından kullanılmıştır. Roma’da yemek malzemesi olarak ve Orta Doğu’da ekmek yapımında kullanılmıştır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Nigella+arvensis /, Erişim Tarihi: 05.05.2016.
Anonim 2 (2016). http://www.flowersinisrael.com/Nigellaarvensis_page.htm / , Erişim Tarihi: 05.05.2016.
Doğan Güner E (2012). Nigella L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 779−780.