Dioscorea communis (L.) Caddick & Wilkin (= Tamus communis L.) Dolanbaç

Dioscorea communis (L.) Caddick & Wilkin (= Tamus communis L.) - Dolanbaç

Bilimsel Betim:

Toprakaltı yumrulu, 20 cm’ye kadar veya daha fazla uzayan, siyahımsı. Gövdeleri nahif, 4 m’ye kadar uzayan, nadiren dallanmış, uzunluğuna çizgili, tüysüz, sola meyilli sarılı. Yapraklar uzun-saplı veya uzun-sipsivri, koyu yeşil, tüysüz. Yapraklar yumurtamsı-yüreksi veya geniş yumurtamsı-yüreksi, düz. Çiçekler yeşilimsi-sarı, tüysüz. Bırakteoller 2, şeritsi-mızraksı, (1−)1,5−2 mm. Erkek çiçek (3−)3,5−5 mm; loplar 1,5−2,5 × 1−1,5 mm, yumurtamsı-mızraksı, filamentler nahif, 2 mm; gelişmemiş yumurtalık mevcut. Dişi çiçek 5−6 mm, loplar 1,5−2 × 0,3−0,5 mm; sitilus serbest, geri kıvrık ve uçta ikiye yarık. Üzümsü meyve 12−15 mm çapında, yeşil, olgunlaştığında kırmızı.

 

Kaynak:

Davis PH (1984). Tamus communis L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 553.

Halk Betimi:

Ülkemizde “dolanbaç” ismiyle bilinen bu tür, güney ve orta Avrupa, kuzeybatı Afrika ve batı Asya’da, İrlanda'dan Kanarya Adaları’na, doğuya doğru İran'a ve Kırım'a kadar doğal olarak yetişir. Sarı renkli çiçekleri, zehirli kırmızı meyveleri ve zehirli siyah kök yumruları olan çok yıllık bir sarmaşık türüdür. Yaprak koltuklarından çıkan küçük çiçekleri başak veya salkım halinde birarada bulunur. Çoğu kez kalp şeklinde yaprakları ve üzümsü meyve veya kanatlı kapsülleri vardır. Dolanbaç türleri (Dioscorea L.) doğum kontrol haplarının üretiminde kullanılan temel bir hammaddedir.

 

Kaynaklar:

Anonim 1 (2018). https://en.wikipedia.org/wiki/Dioscorea_communis, Erişim Tarihi: 01.02.2018.

Anonim 2 (2018). http://www.brickfieldspark.org/data/blackbryony.htm, Erişim Tarihi: 01.02.2018.

Anonim 3 (2018). https://www.britannica.com/plant/Dioscoreaceae, Erişim Tarihi:  01.02.2018.

Ekim T (2012). Dioscorea communis (L.) Caddick & Wilkin, Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 408.