SIDERITISL. - DAĞÇAYI
Bilimsel Betim:
Biryıllık veya çokyıllık otlar veya kısa çalılar, cılız tüylü veya kaba tüylü, bezeli veya değil, nadiren tüysüz. Yapraklar düz veya kütdişli-dişli. Yalancı çevrel çiçekdurumları (vertisillasterler) (4−)6(−10)-çiçekli, aralıklı veya ± sık; bırakteler yaprak-benzeri, veya dümdüz ve çanak tüpünü gizleyen; bırakteoller yok. Çanak tüpsü-çansı, 5−10-damarlı, 5-dişli, dişler eşit veya üstteki alttaki 4 taneden daha büyük. Taç genellikle sarı, bazen beyaz veya kırmızı, tüp çanağı aşmamış, üstte yayık, ± yatık, dümdüz veya 2-parçalı, altta 3-loplu. Sitamenler 4, taç tüpünün içinde içkin; sitilus içkin. Fındıkçıklar yumurtamsı, uçta yuvarlaklaşmış, tüysüz.
Kaynak:
Huber-Morath A (1982). Sideritis L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 7: 178.
Halk Betimi:
Tekyıllık ve çokyıllık otsu bitkilerden veya küçük çalılardan oluşan bu cins ülkemizde “dağçayı” ismiyle bilinir ve Akdeniz bölgesinde, Balkanlar’da ve İber Yarımadası’nda yoğun olarak yetişir, fakat Orta Avrupa ve Asya’nın ılıman bölgelerinde de bulunur. Dünyada yaklaşık 189 türü bulunan bu cinsin ülkemizde 45 türü (53 takson) bulunur. Bazı türleri Yunanistan, Türkiye, Arnavutluk, Kosova, Bulgaristan ve Makedonya Cumhuriyeti'nde çok popülerdir ve bitkisel çay olarak bal ve limon ile birlikte kullanılır. Mikrop öldürücü, iltihap sökücü ve antioksidan özelliklere sahiptirler. Geleneksel olarak sindirime yardımcı olmak, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve soğuk algınlığı, grip ve diğer virüsleri, alerjileri ve nefes darlığı, sinüs tıkanıklığı, hatta ağrı ve hafif kaygıyı bastırmak için kullanılmıştır.
Kaynaklar:
Anonim 1 (2016). https://en.wikipedia.org/wiki/Sideritis, Erişim Tarihi: 17.02.2016.
Anonim 2 (2016). https://gobotany.newenglandwild.org/genus/sideritis/, Erişim Tarihi: 17.02.2016.
Anonim 3 (2016). http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Lamiaceae/Sideritis/, Erişim Tarihi: 17.02.2016.
Duman H (2012). Sideritis L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 585–588.
.JPG)